پاسخ به استفتائی پیرامون لازم الوفا بودن عقود اسلامی

besmealah

سؤال:

با سلام و احترام؛

پدری مدعی است که اعتیاد به شیشه داشته و دختران وی با سوءاستفاده از این وضعیت نابسامان جسمی و روانی وی، از پدر خود مبایعه نامه ای عادی و وکالت نامه ای رسمی در خصوص منزل پدری گرفته اند و هم اکنون با ادعای مالکیت، پدر را از خانه اش بیرون کرده و او را بی سکنی و مأمن کرده اند. قیمت میلیاردی ملک و عدم امکان پرداخت نقدی پول طبق مقررات ضد پولشویی و عدم وجود رسید بانکی پرداخت از یک سو، و از سوی دیگر وضعیت سنی پایین و عدم قوت مالی دختران و نیز انتقال بالمناصفه ملک میان دو دختر، احتمال پرداخت پول را از نظر عرفی مستعبد می نمایاند. در این قضیه فتوای حضرتعالی راهگشا خواهد بود:

۱) ملاک صحت ظاهری و صوری، اسناد است یا حقیقت واقعی؟

۲) آیا مصرف مواد مخدر، از مصادیق سلب اراده و بطلان صورت اسناد هست یا خیر؟ و اگر هست با توجه به عدم امکان عرفی آزمایش اعتیاد در زمان تنظیم اسناد؛ با احراز اشتهار عرفی فرد به اعتیاد، آزمایش پزشکی قانونی، غیرمعقول بودن انتقال ملک بدون عوض به فرزندانی که هم اکنون پدر را از منزلش بیرون انداخته اند و …. می توان مسلوب بودن اراده پدر را احراز کرد؟ با تجدید احترام و سپاس

پاسخ:

با سلام و تحیت؛ اصل اولیه در باب عقود، لازم الوفا بودن آن است، ولی در مواردی که فروشنده از تسلیم مبیع عاجز شده و یا مشتری از پرداخت ثمن ناتوان گردد و عملاً وفای به عهد به معنی درست کلمه امکان نداشته باشد، طبعاً در این صورت عقد باطل است؛ بنابراین در فرض سؤال، به دلیل اینکه دخترها توان پرداخت ثمن را ندارند، طبعاً به دلیل عدم امکان عمل به “اوفوا بالعُقود” عقد مذکور محکوم به بطلان است. پاسخ بقیه سؤالات مطرح شده از مطالب فوق روشن می شود.

Mohr