احکام روزۀ قضا

مسئلۀ ۱۸۳۷ :    اگر دیوانه عاقل شود، یا کافری مسلمان گردد، قضای روزهای دیوانگی یا کفر بر ایشان واجب نیست، امّا اگر مسلمان مرتد و دوباره مسلمان شود، قضای روزه‏های دوران ارتداد و کفر بر او واجب است.
مسئلۀ ۱۸۳۸ :    روزه‏ای که از انسان به سبب مستی ترک شده باید قضا شود، هر چند چیزی را که به وسیلۀ آن مست شده برای معالجه خورده باشد، بلکه اگر نیت روزه کرده و مست شده است، بنا بر احتیاط واجب باید آن روزه را تمام کند و قضای آن‎را نیز بجای آورد.
مسئلۀ ۱۸۳۹ :    کسی که با عذر یا بدون عذر چند روز، روزه نگرفته است و در تعداد آن شک دارد، مانند کسی که قبل از ماه رمضان مسافرت رفته و نمی‏داند که پنجم ماه رمضان از سفر برگشته یا ششم، می‏تواند به حدّاقل اکتفا کند و پنج روز روزه بگیرد؛ نیز کسی که نمی‏داند عذری که برایش به وجود آمده چه وقت پیدا شده است، می‏تواند مقدار کمتر را قضا کند، مثل کسی که در روزهای آخر ماه رمضان مسافرت کند و بعد از رمضان نداند ابتدای سفر او بیست و پنجم بوده یا بیست و ششم، چنین شخصی‏می‏تواند روز بیست و ششم را روز شروع مسافرت خود حساب کند و پنج روز روزۀ قضا بگیرد، مگر اینکه عدد روزهایی را که روزه نگرفته می‏دانسته و بعد فراموش کرده باشد که در این صورت بنا بر احتیاط مقدار بیشتر را که احتمال می‏دهد قضا کند.
مسئلۀ ۱۸۴۰ :    زنی که به سبب حیض یا نفاس روزه‏هایش را خورده است، واجب است بعد از پاک شدن قضای آنها را بگیرد، امّا زنی که خون استحاضه دیده اگر به وظائف استحاضه عمل کرده باشد، روزه‏های او قضا ندارد.
مسئلۀ ۱۸۴۱ :    اگر انسان از چند ماه رمضان روزۀ قضا داشته باشد، قضای هر کدام را که بگیرد و آن‎را نیت کند اشکال ندارد و اگر وقت قضای روزۀ رمضان آخر تنگ باشد، احتیاط آنست که اول قضای روزۀ رمضان آخر را بگیرد.
مسئلۀ ۱۸۴۲ :    اگر قضای روزۀ چند ماه رمضان بر کسی واجب باشد و در بجای آوردن آن نیت معین نکند، ظاهر آنست که قضای سال اول به حساب می‏آید، گرچه ترتیب بین آنها شرط نیست.
مسئلۀ ۱۸۴۳ :    اگر کسی هم روزۀ قضا و هم روزۀ دیگری که واجب است مانند روزۀ کفّاره و نذر و مانند اینها به عهده‏اش باشد، در انجام آنها ترتیب لازم نیست و هر یک از آنها را جلوتر بگیرد مانعی ندارد، ولی کسی که روزۀ واجب دارد نمی‏تواند روزۀ مستحبی بگیرد.
مسئلۀ ۱۸۴۴ :    اگر در ماه رمضان به سبب عذری که پیش آمده، مریضی یا عذر دیگر، روزه نگیرد و بعد از ماه رمضان عذر او برطرف شود، احتیاط واجب آنست که تا رمضان سال آینده قضای آن‎را بگیرد و در صورتی که عمداً تا رمضان آینده قضای آن روزه را نگیرد، واجب است علاوه بر قضای آن، برای هر روز یک مُد طعام که ده سیر است و ۷۵۰ گرم گندم و جو و غیره به فقیر بدهد.
مسئلۀ ۱۸۴۵ :    کسی که قضای روزۀ رمضان بر عهده دارد اگر در انجام آن تا رمضان سال آینده کوتاهی کند یا وقت تنگ شود و به‌طور اتفاقی در تنگی وقت عذری پیدا شود و نتواند قضا را انجام دهد، واجب است هم قضای روزه‏ها را بگیرد و هم برای هر روز یک مُد طعام به فقیر دهد.
مسئلۀ ۱۸۴۶ :    کسی که به هر طریق عذری دارد و برای داشتن عذر روزه‏اش را افطار می‏کند، اگر تصمیم داشته باشد هر موقع عذرش برطرف شد روزه‏هایش را قضا کند و عذرش برطرف شود و نتواند قضای آن‎را بگیرد یا وقت تنگ شود و در تنگی وقت عذر دیگری پیدا شود، واجب است هم قضای روزه‏ها را بگیرد و هم احتیاطاً برای هر روز یک مُد طعام به فقیر دهد.
مسئلۀ ۱۸۴۷ :    اگر بیماری شخص طول بکشد و تا رمضان آینده خوب نشود، قضای روزهایی که خورده واجب نیست، ولی برای هر روز یک مُد طعام به فقیر بدهد و اگر بعد از بهبودی تا رمضان آینده به اندازه قضا وقت داشته باشد، باید قضای آنها را بگیرد. اگر مرض او چند سال ادامه پیدا کند و تا رمضان آینده به اندازه قضای یکی از رمضانها وقت داشته باشد، فقط قضای ماه رمضان آخری را بگیرد و برای هر روز از سالهای پیش یک مُد طعام به فقیر بدهد و قضای آنها واجب نیست.
مسئلۀ ۱۸۴۸ :    کسی که باید کفّاره برای هر روز به مقدار یک مُد طعام، گندم، جو، خرما و مانند آن، به فقیر بدهد، می‏تواند کفّاره چند روز را به یک فقیر بدهد.
مسئلۀ ۱۸۴۹ :    اگر قضای روزۀ رمضان را چند سال به تأخیر بیندازد واجب است قضایش را بگیرد و برای هر روز یک مُد طعام به فقیر بدهد و با استمرار سالهای تأخیر چیزی به کفّاره اضافه نمی‏شود.
مسئلۀ ۱۸۵۰ :    کسی که به نیت قضای روزۀ رمضان روزه گرفته است، اگر وقت قضای روزۀ او تنگ نباشد، می‏تواند قبل از ظهر روزۀ خود را باطل کند و در غیر این صورت جایز نیست آن‎را باطل کند بلکه کفّاره هم دارد.
مسئلۀ ۱۸۵۱ :    اگر کسی عمداً و اختیاراً روزۀ رمضان را نگیرد، واجب است هم قضای آن‎را بجای آورد و هم برای هر روز، دو ماه روزۀ کفّاره بگیرد یا به شصت فقیر طعام دهد و اگر تا رمضان آینده قضای آن‎را بجا نیاورد برای هر روز یک مُد طعام باید به فقیر بدهد.
مسئلۀ ۱۸۵۲ :    اگر قضای روزۀ میتی را رایگان یا استیجاری گرفته باشد بنا براحتیاط واجب بعدازظهر آن‎را باطل نکند.
مسئلۀ ۱۸۵۳ :    اگر کسی به علّت بیماری یا حیض و نفاس، روزۀ رمضان را نگیرد و قبل از تمام شدن ماه رمضان بمیرد، لازم نیست روزه‏های او را قضا کنند، ولی اگر به علّت مسافرت نگیرد و قبل از تمام شدن رمضان بمیرد، این روزه‏ها را باید برای او قضا کنند.
مسئلۀ ۱۸۵۴ :    بعد از مرگ پدر و بنا بر احتیاط واجب پس از مرگ مادر، بزرگ‏ترین وارث، مطابق طبقات ارث، واجب است قضای نماز و روزۀ آنها را بجای آورد و همچنین است اگر پدر و مادر به جز روزۀ رمضان روزۀ واجب دیگری مانند روزۀ نذر داشته باشند، در این موارد اگر پدر میت زنده است بنا بر احتیاط با کمک پسر بزرگ‏تر میت این کار را انجام دهند.
مسئلۀ ۱۸۵۵ :    بعد از مرگ پدر و بنا بر احتیاط مادر، وقتی قضای روزۀ آنها بر ولی واجب می‏شود که اگر خود میت زنده می‏ماند بر او واجب بود، بنابراین اگر مثلاً میت بعد از یک بیماری طولانی از دنیا برود به‌طوری که بعد از هیچ ماه رمضانی تا وقت مرگ، وقت برای قضای آنها پیدا نکند، چون برای او قضای آنها واجب نبوده، پس برای ولی میت هم که بزرگ‏ترین وارث مرد است، واجب نیست.