پاسخ به استفتائی پیرامون شهادت در محکمه

besmealah

سؤال:

۱- در صورتی که نجات شخصی در گرو شهادت شخص دوم باشد و شخص دوم با شهادت دادن آبروی خودش و خانواده اش به باد می رود در این حال حکم شهادت دادن چیست؟ ۲ – در صورتی که بیان شهادت منجر به اشاعه فحشا و ابراز یک معصیت انجام شده باشد حکم شهادت دادن چیست ؟ ۳- در دین ما ”حد آبرو” و حفظ آن تا چه اندازه ای است ؟ کجاها باید از آبروی شخصی گذشت؟ ۴ – آیا شخص مجاز است برای نجات جان خودش و یا حفظ آبرویش دچار معصیت شود ؟ ۵- اگر انسان مسلمان برای حفظ آبروی دیگری دچار معصیت گردد حکم آن چیست ؟

پاسخ : با سلام و تحیت؛ پاسخ سوالات شما به شرح زیر است: پاسخ سوال اول: جان آدمی در حدی از اهمیت است که حفظ آن مساوی با حفظ “نوع انسان” و مرگ آن مساوی با مرگ “نوع انسان” است. همانطور که در قرآن کریم آمده است: “مَن قَتَلَ نَفْسًا بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِی الأَرْضِ فَکَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعًا”. از طرفی عِرض و آبروی انسان، نیز دارای اهمیت فوق العاده ای است و حتی فرد می تواند بخاطر حفظ عِرض و آبرو، دفاع کرده و حتی جانش را برای آنها هزینه کند؛ با این وجود این سؤال، در مورد امری مردد بین حفظ جان انسان و آبروی اوست و این از موارد تزاحم بین اهم و مهم است. طبعاً در موارد متفاوت، در مواردی جان اهم بوده و در مواردی حفظ آبرو اهم است. پاسخ سؤال دوم: بدیهی است شهادت در امور اخلاقی در محکمه عادله با درخواست مجتهد جامع الشرایط تحت شرایط خاصی که در فقه مطرح است انجام می گیرد؛ طبعاً اگر دادگاه علنی باشد، شهادت دادن نوعی اشاعه بوده و اگر غیر علنی باشد باز نسبت به کسانی که حضور دارند و گوش می دهند در حد محدود اشاعه است که البته این مقدار اشاعه، با ضوابطی اجازه داده شده است، چراکه ثبوت حد شرعی، توقف به آن دارد و بدون شهادت امکان ندارد. پاسخ سؤال سوم: آبروی افراد همان حریم اخلاقی، دینی، فکری و ناموسی انسانهاست. هر کسی وارد این حریم بشود و آن را مخدوش کند، مانند آن است که وارد حریم خانه خدا شده و حرمت آنرا بشکند. اسلام آبروی افراد را در حصن قرار داده است و حصن، همان قلعه نفوذ ناپذیر است. پاسخ سؤال چهارم: از پاسخ سوال اول تا حدودی پاسخ این سوال نیز روشن می شود چراکه مورد سوال از موارد تزاحم است و طبعاً بدلیل اینکه حفظ جان آدم بسیار مهم است، اگر معصیتی که برای حفظ جان آدم انجام می شود از حیث اهمیت در این سطح نباشد، برای حفظ جان می توان کارهای غیر اهم را ولو اینکه خلاف باشد انجام داد چراکه شریعت و عقل بر آن اجازه فرموده است. پاسخ سؤال پنجم: از پاسخهای قبل، پاسخ این سوال نیز روشن شد.

Mohr