متن سئوالی پیرامون انتخابات از محضر مرجع عالیقدر

متن سئوالی پیرامون انتخابات از محضر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی بیات زنجانی(مدظله)

سئوال: با سلام؛  در انتخابات ریاست جمهوری ایران اساس انتخاب چه باید باشد و توصیه جنابعالی چیست؟

جواب: برای پاسخ به سئوال شما لازم می دانم به موضوعاتی اشاره کنم. انتخاب در همه جوامع، عبارت است از اینکه انسان، فرد و یا افرادی را برای کاری، رساندن پیامی و یا اقدام به امری برگزیند. این مقوله هم از جنس وکالت و هم از جنس امانت است؛ از جنس وکالت است چرا که این فرد و یا گروه از طرف یک تشکیلات، نهاد و یا جامعه، نوعی مأموریت برای انجام کاری را به عهده می‌گیرد. به همین دلیل است که حق ندارد از آن چارچوبی که موکّلان، قانوناً مشخص کرده‌اند عدول کند و اگر عدولی صورت پذیرد، عدول کننده از محدوده وکالت و چارچوب قانونی خود خارج گشته و مشروعیت کارها و اقدامات خویش را از دست می‌دهد و در واقع از وکالت خلع می‌گردد. از جهت دیگر امانت و مسؤولیت سنگینی را بر عهده گرفته و آن را می‌پذیرد و با ورود در این حوزه از اختیاراتی برخوردار می شود که در ظل و پرتو آن در اموال عمومی و سرنوشت جوامع امروز و آینده می تواند دخالت داشته و در آنها تصرف کند. او با دخالت و ورود خویش در قالب قانون و اختیارات و تصدی مسوولیت در نوع تصرفات و تصمیم‌گیری‌ها و جریانها و رفاهها و تنگناهای آحاد جامعه، اثر گذاری خویش را به منصۀ ظهور می رساند و به همین جهت آن فرد منتخب باید مورد اعتماد و امین و عادل بوده و متاثر از تمایلات فردی و استبداد به رای و خودخواهی و باندبازی نشود.

با توجه به این مقدمه در هر انتخابی باید یک سلسله ضوابط و مقررات و حدود و شرایط در انتخاب کننده مورد توجه قرار گیرد و نیز باید یک سلسله ضوابط و شرایط در منتخب نیز مدّ نظر قرار گیرد.

انتخاب کنندگان باید کسانی باشند که:

الف) از روی درک، معرفت و شناخت کافی وارد صحنه شده و اهمیت این نوع انتخاب را به خوبی مورد توجه قرار دهند، چون حضور در انتخابات یک امر عبادی و فردی نیست بلکه یک تکلیف سیاسی- اجتماعی است. به همین جهت است که با فتوای کسی نمی‌توان شخصی را وکیل و امین دانست. بنابراین هر شخصی خودش باید بررسی کند، شناخت لازم را کسب کند و بر اساس آن شناخت اقدام کند و تصمیم بگیرد.

ب) از روی قصد و اراده وارد شود و تحت تأثیر موجهای دروغین و ارعابها و تهدیدها قرار نگیرد و الا تبعات آن را هم خودش خواهد دید و هم به دیگران تحمیل خواهد کرد.

ج) از روی بلوغ فکری و سیاسی عمل کند واگر به مرحله بلوغ سیاسی نرسیده با کارشناسان عالم سیاست، امینان و تحلیل‌گران واقع‌بین مشورت کند؛ نظر آنان را جویا شود و در صورت اطمینان، وارد شود و اعلام نظر کند و البته در این مورد به مشورت با انسانهای گوناگون بپردازد و صرفاً به یک نفر اتکاء نکند.

و اما منتخب نیز شرایطی دارد که عبارتند از اینکه

الف) وارد در عالم سیاست و متخصص در امری باشد که بنا دارد به عنوان نماینده مردم، در آن حیطه به انجام وظیفه بپردازد. برای مثال اگر کسی ضوابط حقوقی را نمی‌شناسد، نمی‌تواند وکیل فرد و یا افراد دیگری باشد، یا اگر کار اجرائی نمی‌داند و تجربۀ آن را ندارد، نمی‌تواند وارد حوزۀ عمران و شهرسازی شود. بنابراین اگر کسی بدون دارا بودن شرایط، عهده‌دار مسؤولیتی شود حتی وجوهی که به عنوان حقوق و مزایا دریافت می کند، بر او جایز نیست.

ب) امین و عادل باشد؛ کسی که قدرت کنترل کنندگی درونی و ذاتی تصرف در اموال عمومی و مدیریت صحیح آنها را ندارد و تحت تأثیر اشخاص مختلف و یا خطرناک تر اینکه متاثر از قدرت باشد، حقّ ورود و تصمیم گیری در امور سیاسی و اجرائی را ندارد.

ج) از چارچوب مقررات حاکم و پذیرفته شده ملّی مانند قانون اساسی و قوانین موضوعه و آئین نامه ها خارج نگردد. خروج او از قانون اگر بر اثر خطا و نسیان و غفلت باشد قابل اصلاح و جبران است، ولی اگر فرد در عملکرد خود، روحیات قانون گریزی داشته باشد دومین شرط اشاره شده که همان عدالت و امانت است را از دست می‌دهد و ماندن وی در آن مسوولیت خلاف شرع و حرام است و هر حقوق و وجوهی هم که دریافت کند، مشروع نیست و هر نوع تصرفات مالی که داشته باشد، ضامن است.

د) اخلاق و ادب تصدی یک مسوولیت و اداره یک مدیریت را داشته باشد. فردی که فاقد اخلاق سیاسی باشد، برای دیگران حرمت و کرامت قائل نباشد و تعهد و تقید در رعایت آداب و اخلاق را نداشته باشد، حق تصدی آن مسوولیت را هم ندارد.

ه) توان و ظرفیت استفاده از تجربیات گذشته و تکیه بر کارشناسان فن را داشته باشد و بدور از منیت، به مشورت های کارشناسان توجه کند و آنها را چراغ راه خود قرار دهد.

و) در جایگاه تصمیم گیری مردم قرار گرفتن، آن هم در جامعه اسلامی که باید الگوی یک جامعه نمونه به لحاظ مدیریتی و اخلاقی باشد، نیازمند عملکرد صادقانه در قبال مردم است. این موضوع قابل تاکید است که مردم، اگر هر کسی در جایگاه مسوول قرار گیرد، خارج از هر انتظار به حقی، این موضوع را سرلوحه تصمیم گیری های خود قرار می دهند که با آنان با راستی و درستی برخورد شود و اگر عکس این موضوع بر آنان ثابت شود، یقیناً در مورد شخص مسوول تصمیم دیگری خواهند گرفت . با کمال تاسف این موضوع تا حدود زیادی و از سوی برخی مدیران اجرائی و در جریان انتخابات اخیر در کشور ما اتفاق افتاده و بدور از مسائل عینی جامعه، با آمارهای خلاف واقع و صرفاً با پنهان کاری، مطالبی به خورد مردم داده می شود . بنده معتقدم این نوع برخوردها بدون در نظر گرفتن درایت و شعور سیاسی مردم و به جهت راضی کردن برخی گفته می شود وبدتر اینکه حتی از تریبون های رسمی کشور، به آنها دامن زده می شود که قابل توجیه نیست. با این وجود معتقدم مردم از اینگونه سخنان و به سخره گرفته شدن شعورشان، به سادگی نخواهند گذشت.

در پایان باید تاکید کنم در امور سیاسی، عمد و خطا یک خاصیت دارد بدین معنا که چه انتخاب شونده و چه انتخاب کننده در جایگاهی قرار دارند که عملکرد آنها مورد استناد و مبنای تصمیم گیری(قانونیت) قرار می گیرد و برای مثال اگر شخص انتخاب شونده، چه عمداً و چه سهواً هتک حرمتی کند،تصمیم اشتباهی بگیرد و یا در مقابل مردم به اخبار کذب و خلاف واقع روی آورد، در تبعات بوجود آمده دنیوی و اخروی آن شریک بوده و حتی مشروعیت تصدی آن مقام را نیز از دست خواهد داد.

با توجه به توضیحات داده شده همه ایرانیان در انتخابات آتی باید آگاهانه و با شناخت صحیح و البته توجه لازم به عملکرد گذشته، افرادی را انتخاب کنند که به دور از هیاهوی تبلیغاتی و فضا سازی های دروغین، چالش های بوجود آمده در فضای اقتصادی داخلی و فضای سیاسی بیرونی که بواسطه عملکرد غلط، اعتبار نظام و مردم بزرگ ایران را به مخاطره انداخته است را حل کرده و توان برقراری اقتدار لازمی که رئیس یک دولت بزرگ باید داشته باشد را دارا باشند. بنده به جد به تغییر معتقدم و آن را به افراد مختلف نیز توصیه می کنم و از همه خواسته و می خواهم به طور جد در انتخابات شرکت کرده ،  به احیاء کرامت انسانی  و تغییر وضع موجود برای ایران اسلامی رای دهند.