کفّاره جمع

مسئلۀ ۱۸۳۳ :    در موارد زیر بنا بر احتیاط واجب کفّاره جمع واجب می‏شود، یعنی هم باید دو ماه روزه بگیرد و هم شصت فقیر سیر کند و هم یک بنده را در صورت امکان آزاد کند و چون آزاد کردن بنده در زمان ما موضوعیت ندارد، باید دو صورت دیگر را انجام دهد:
1- هرگاه روزه‏دار با چیز حرام روزۀ خود را باطل کند، چه آن چیز ذاتاً حرام باشد مثل شراب و زنا، یا به سببی حرام شده باشد مثل نزدیکی با همسر در حال حیض، یا خوردن و آشامیدن چیزی که برای او ضرر فوق‌العاده دارد.
2- هرگاه روزه‏دار دروغی را به خدا یا پیامبر یا یکی از امامان معصوم و بنا بر احتیاط واجب حضرت زهرا یا سایر پیامبران و جانشینان آنان نسبت دهد.
3- در صورتی که روزه‏دار آروغ بزند و چیزی که از صورت و شکل غذا بودن خارج شده و خوردنش حرام است به دهانش بیاید و عمداً فرو ببرد.
مسئلۀ ۱۸۳۴ :    کسی که کفّاره جمع بر او واجب شده است اگر نتواند سه موردی را که در مسئلۀ قبل گفته شد، انجام دهد، هر یک را که می‏تواند بجای آورد.