غسل استحاضه‏

از جمله خونهایی که از زن خارج می‏شود خون استحاضه است و زن را در موقع دیدن این خون «مستحاضه» می‏نامند. این خون به‌طور معمول و در بیشتر اوقات زرد رنگ و سرد و بدون فشار و سوزش است و هیچ‌گونه غلظتی ندارد، ولی ممکن است گاهی به رنگ سیاه یا سرخ و گرم و غلیظ باشد و همچنین با فشار و سوزش خارج شود.
مسئلۀ ۵۷۷ :    خون استحاضه بر سه قسم است:
1 – قلیله؛ خونی است که هنگام بیرون آمدن به درون پنبه‏ای که خانمها برمی‏دارند نفوذ نکند و تنها روی پنبه آلوده شود.
2 – متوسطه؛ خونی است که هنگام بیرون آمدن به درون پنبه نفوذ کند و از طرف دیگر آن خارج شود و به پارچه‏ای که معمولاً خانمها برای جلوگیری از خون بر می‏دارند، نرسد.
3 – کثیره؛ خونی است که به درون پنبه نفوذ کند و از طرف دیگر آن خارج شود و به پارچه نفوذ کند.
مسئلۀ ۵۷۸ :    مستحاضه با توجه به حالتهای سه‌گانه دارای وظایف زیر است:
1- در استحاضۀ قلیله واجب است برای هر نماز(حتی نافله) وضو بگیرد و احتیاطاً پنبه را عوض کند یا آب بکشد و ظاهر فرج را اگر آلوده شده باشد، تطهیر کند.
2- در استحاضۀ متوسطه واجب است برای نماز صبح غسل کند و تا صبح بعد برای هر نماز هر چند نافله باشد وضو بگیرد و احتیاطاً وضوی نماز صبح را قبل از غسل انجام دهد و پنبه و دستمال را عوض یا تطهیر کند و ظاهر مخرج خون را نیز آب بکشد.
3- در استحاضۀ کثیره واجب است برای نماز صبح یک غسل و برای نماز ظهر و عصر یک غسل دیگر و برای نماز مغرب و عشا غسل دیگری انجام دهد و احتیاطاً برای ‏هر نمازی ولو اینکه نافله باشد، پیش از غسل به نیت رجا وضو بگیرد، با این شرط که میان نمازهای ظهر و عصر و مغرب و عشا خیلی فاصله نیندازد. اگر بین نمازها فاصله انداخت، واجب است برای هر نمازی غسل جداگانه کند و باید برای آنها دستمال و یا پنبه را عوض کرده یا تطهیر کند و مخرج خون را هم آب بکشد.
مسئلۀ ۵۷۹ :    در استحاضۀ متوسطه باید برای نماز صبح غسل کند، چنانچه عمداً یا به سبب فراموشی برای نماز صبح غسل نکرد، باید برای نماز ظهر و عصر غسل کند و اگر برای نماز ظهر و عصر غسل نکرد، باید پیش از نماز مغرب و عشا غسل کند، چه خون بیاید یا قطع شده باشد و نمازی که بدون غسل خوانده را باید قضا کند.
مسئلۀ ۵۸۰ :    در تمام مواردی که وظیفۀ مستحاضه غسل است، اگر غسل برایش مشقّت دارد به‌طوری‌که قابل تحمل نیست و یا در اثر غسل احتمال ضرر یا بیماری یا ادامۀ بیماری و شدت آن‌ وجو د دارد، واجب است به جای هر غسل یک تیمّم کند. اگر برای نماز صبح غسل کند و برای او ضرری نداشته باشد ولی غسل برای نماز ظهر و عصر و یا مغرب و عشا موجب حَرَج یا ضرر شود، باید برای نماز صبح غسل را انجام داده و برای نماز ظهر و عصر و یا مغرب و عشا به ترتیبی که گفته شد، تیمّم کند.
مسئلۀ ۵۸۱ :    اگر زن مستحاضه یکی از کارهایی را که بر او واجب است، ترک کند، مانند وضو یا غسل و حتی عوض کردن پنبه و دستمال و تطهیر مخرج خون بنا بر اقوی نمازش باطل است.
مسئلۀ ۵۸۲ :    در صورتی‌که زن مستحاضه نداند استحاضۀ او از کدام قسم است، واجب است هنگام نماز با قرار دادن مقداری پنبه وضع خود را وارسی کرده و آنگاه به وظیفۀ خود عمل کند و اگر اطمینان داشته باشد تا وقتی‌که می‏خواهد نماز را بجا آورد، استحاضۀ او تغییر نمی‏کند، قبل از داخل شدن وقت نماز هم می‏تواند خود را وارسی کند و به همان وارسی اکتفا کند.
مسئلۀ ۵۸۳ :    مستحاضه اگر قبل از آنکه خود را وارسی کند مشغول نماز شود، چنانچه قصد قربت داشته و به وظیفۀ خود عمل کرده باشد(مثلاً استحاضه‏اش قلیله بوده و به وظیفۀ قلیله عمل کرده است) نمازش صحیح است. اگر قصد قربت نداشته یا عمل او مطابق وظیفه‏اش نبوده است (مثلاً استحاضۀ او متوسط بوده و به وظیفۀ قلیله رفتار کرده است) نمازش باطل است.
مسئلۀ ۵۸۴ :    زنی که نمی‏تواند خود را وارسی کند، در صورتی‌که حالت سابقه را می‏داند که استحاضۀ او قلیله یا متوسطه یا کثیره بوده، طبق همان حالت سابق عمل کند و اگر حالت سابقه را نمی‏داند، در صورتی‌که میان متوسطه و کثیره مردّد باشد، به وظیفۀ متوسطه عمل کند، گرچه بهتر است در هر کدام از این فروض حداکثر را اخذ کند. در صورت مردّد شدن بین قلیله و متوسطه، وظیفۀ متوسطه و در صورت مردد شدن بین متوسطه و کثیره، وظیفۀ کثیره را انجام دهد.
مسئلۀ ۵۸۵ :    در صورتی‌که زن مستحاضه خود را بررسی کند و ببیند که خون وجود ندارد، حتی اگر بداند بعداً خون خواهد آمد، می‏تواند با وضویی که دارد نماز بخواند.
مسئلۀ ۵۸۶ :    خون استحاضه در صورتی وضو و غسل را باطل می‏کند که بیرون آمده باشد، اگر چه کم باشد، ولی اگر در باطن باشد و بیرون نیامده باشد، موجب بطلان وضو و غسل نیست.
مسئلۀ ۵۸۷ :    زن مستحاضه واجب است برای نمازهای واجب و مستحب وضو بگیرد، گرچه واجب بودن وضو به نیت رجا در استحاضۀ کثیره از باب احتیاط است همچنین اگر بخواهد نمازی را که خوانده احتیاطاً دوباره بخواند یا نمازی را که تنها خوانده دوباره با جماعت بخواند و یا نماز نافله بخواند، باید تمام کارهایی را که برای ‏استحاضه گفته شد انجام دهد، ولی برای خواندن نماز احتیاط و سجده و تشهد فراموش شده و سجدۀ سهو در صورتی‌که آنها را فوراً بعد از نماز بجا آورد، لازم نیست کارهای استحاضه را انجام دهد.
مسئلۀ ۵۸۸ :    هرگاه استحاضۀ قلیله، متوسطه شود و یا متوسطه، کثیره شود باید طبق حالت جدید به وظیفۀ خود عمل کند.
مسئلۀ ۵۸۹ :    هرگاه استحاضه تبدیل به متوسطه یا قلیله شود، باید برای اولین نماز وظیفۀ مستحاضۀ کثیره را انجام دهد و برای نمازهای بعدی به وظیفۀ متوسطه یا قلیله عمل کند و هرگاه خون او قطع شود، باید برای اولین نماز پس از قطع شدن خون به وظیفه‏ای که پیش از قطع شدن خون داشت، عمل کند.
مسئلۀ ۵۹۰ :    اگر قبل از نماز، خون استحاضۀ قلیله به متوسطه و یا متوسطه به کثیره تبدیل شود، بر طبق حالت جدید باید عمل کند، اگر قلیله، متوسطه شده است به وظیفۀ متوسطه عمل بکند و اگر متوسطه، کثیره شده است باید به وظیفۀ کثیره عمل کند و اگر قبلاً برای متوسطه غسل کرده، برای کثیره مجدداً غسل کند.
مسئلۀ ۵۹۱ :    اگر در وسط نماز استحاضۀ متوسطه تبدیل به کثیره شود، واجب است نماز را رها کند و برای استحاضۀ کثیره غسل کند و به قصد رجا، وضو هم بگیرد و احتیاطاً وضو را قبل از غسل انجام دهد و کارهای دیگر آن‎را هم انجام دهد و همان نماز را بخواند. اگر  نه برای غسل و نه برای وضو وقت ندارد، باید دو تیمّم کند، یکی ‏بدل از غسل و دیگری بدل از وضو. اگر برای یکی از آنها وقت ندارد، باید به جای آن تیمّم کند و دیگری را بجا آورد، ولی اگر برای تیمّم هم وقت ندارد، نمی‏تواند نماز را بشکند و باید نماز را تمام کرده و بنا بر احتیاط واجب قضا هم بکند. اگر در بین نماز استحاضۀ قلیلۀ او متوسطه یا کثیره شود نیز چنین است.
مسئلۀ ۵۹۲ :    در صورتی‌که بین نماز خون استحاضه قطع شود و وی نداند در باطن هم قطع شده یا نه، اگر بعد از نماز بفهمد که قبل از آن قطع شده است، واجب است وضو، غسل و نماز را دوباره انجام دهد.
مسئلۀ ۵۹۳ :    زنی که مستحاضۀ کثیره یا متوسطه است، اگر قبل از داخل شدن وقت نماز، برای نماز غسل کند، کافی نیست. حتی اگر نزدیک اذان صبح برای نماز شب غسل کند و نماز شب را بخواند، در صورتی‌که خون استمرار داشته باشد، احتیاطاً بعد از داخل شدن وقت صبح باید دوباره وضو و غسل را بجا آورد.
مسئلۀ ۵۹۴ :    اگر خون استحاضه قبل از نماز بیاید و زن برای آن خون وضو و غسل انجام دهد، بنا بر احتیاط واجب در صورت ادامۀ خون‌ریزی، موقع نماز، وضو و غسل را باید انجام دهد.
مسئلۀ ۵۹۵ :    اگر مستحاضه بداند یا احتمال دهد که پیش از گذشتن وقت نماز به کلّی پاک می‏شود یا به اندازه خواندن نماز خون قطع می‏شود، بنا بر احتیاط واجب باید صبر کند و نماز را وقتی که پاک است، بخواند.
مسئلۀ ۵۹۶ :    اگر زن مستحاضه وضو گرفته و غسل هم بکند و پس از وضو و غسل خونش در ظاهر قطع شود و بداند اگر به تأخیر اندازد به‌طور کلّی پاک خواهد شد و نماز را در حال پاکی کامل بجا خواهد آورد، واجب است احتیاطاً به تأخیراندازد و موقعی که به‌طور کلّی پاک شد، دوباره وضو بگیرد، غسل کند و نمازش را بخواند.
مسئلۀ ۵۹۷ :    مستحاضه اگر بداند از آن هنگام که مشغول وضو و غسل شده، خون از او بیرون نیامده است و می‏داند بعد از نماز هم خون بیرون نمی‏آید، می‏تواند پس از وضو و غسل نماز را به تأخیر اندازد.
مسئلۀ ۵۹۸ :    مستحاضۀ کثیره یا متوسطه وقتی به‌طور کلّی از خون پاک شد باید غسل کند، ولی اگر بداند از وقتی که برای نماز سابق غسل کرده، دیگر خون نیامده است، لازم نیست دوباره غسل کند.
مسئلۀ ۵۹۹ :    مستحاضۀ قلیله بعد از وضو و مستحاضۀ متوسطه و کثیره بعد از وضو و غسل، واجب است فوراً مشغول خواندن نماز شوند و گفتن اذان و اقامه و خواندن دعاهای پیش از نماز به‌طور معمول و متعارف مانعی ندارد همچنان‌که انجام کارهای مستحب نیز در حد متعارف در نماز اشکال ندارد.
مسئلۀ ۶۰۰ :    اگر مستحاضه بین غسل و نماز فاصله بیندازد، باید دوباره غسل کند و بلافاصله مشغول نماز شود، ولی اگر بعد از غسل خون خارج نگردد، غسل دیگر لازم نیست.
مسئلۀ ۶۰۱ :    اگر خون استحاضه قطع نشده و جریان داشته باشد، چنانچه بتواند از آن جلوگیری کند و برای او ضرر نداشته باشد، باید پیش از غسل و بعد از آن، به وسیلۀ پنبه از آمدن خون جلوگیری کند تا نمازش تمام شود. چنانچه کوتاهی کند و خون بیاید، باید غسل، وضو و نماز خود را دوباره بجا آورد.
مسئلۀ ۶۰۲ :    اگر در موقع غسل خون قطع نشود، غسل صحیح است، ولی اگر در بین غسل، استحاضۀ متوسطۀ او کثیره شود، بنا بر احتیاط واجب آن‎را دوباره انجام دهد.
مسئلۀ ۶۰۳ :    روزۀ زنانی که در حال استحاضۀ کثیره یا متوسطه هستند، بنا بر احتیاط واجب در صورتی صحیح است که برای نماز مغرب و عشای شب قبل از روزه گرفتن، غسل کنند و نیز در روز غسلهایی را که برای نمازهای یومیه واجب است، انجام دهند، ولی اگر برای نماز مغرب و عشای شب قبل غسل نکنند و برای خواندن نماز شب، پیش از اذان صبح غسل کنند و در روز هم غسلهایی را که برای نمازهای یومیه واجب است بجا آورند، روزۀ آنها صحیح است.
مسئلۀ ۶۰۴ :    احتیاط واجب آنست که زن مستحاضه در تمام روزی که روزه است، به اندازه‏ای که می‏تواند و برای او ضرر ندارد، از بیرون آمدن خون جلوگیری کند.
مسئلۀ ۶۰۵ :    اگر بعد از نماز عصر مستحاضه شود و تا غروب آفتاب غسل نکند، روزۀ او صحیح است.
مسئلۀ ۶۰۶ :    نماز آیات، مانند سایر نمازها، بر زنان مستحاضه واجب است و هنگام خواندن آن، باید همان وظائف نمازهای یومیه را انجام دهند و اگر بخواهند نماز آیات و نمازهای یومیه را با هم بخوانند، باید برای هر کدام جداگانه به وظائف خود عمل کنند و احتیاط واجب آنست که هر دو را با یک غسل و یک وضو بجا نیاورند.
مسئلۀ ۶۰۷ :    اگر زنان مستحاضه بخواهند غیر از نماز کارهای دیگری را که طهارت در آنها شرط است انجام دهند، در صورتی‌که قلیله باشند، وضویی را که برای نماز واجب یومیه گرفته‏اند، کافی نیست، بلکه بنا بر احتیاط واجب وضوی دیگری نیز برای عمل بعدی باید بگیرند و هر چه عمل تکرار شود، وضو نیز تکرار می‏شود؛ ولی برای ‏دخول در مساجد به‌طور مطلق و توقّف در آنها وضو لازم نیست. چنانچه مستحاضۀ کثیره یا متوسطه بخواهد پیش از وقت نماز جایی از بدن خود را به خط قرآن برساند، باید علاوه بر وضو غسل را هم انجام دهد.
مسئلۀ ۶۰۸ :    بنا بر احتیاط زنان مستحاضه در حالت استحاضه، نماز قضا بجا نیاورند، مگر اینکه وقت نماز تنگ شده باشد که در این صورت باید برای هر نماز قضا، کارهایی را که برای ادا بر ایشان واجب است، انجام دهند.
مسئلۀ ۶۰۹ :    رفتن زنان مستحاضه به مسجد‎الحرام و نیز مسجد‎النّبی‏ یا توقّف در مساجد دیگر و خواندن سوره‏های قرآنی که سجدۀ واجب دارند، اشکال ندارد؛ ولی ‏نزدیکی شوهر با آنان، در صورتی‌که مستحاضۀ متوسطه یا کثیره باشد، بنا بر احتیاط واجب در صورتی حلال می‏شود که غسل کند و چنانچه غسل کند و کارهای ‏دیگری را که برای نماز واجب است (مثل وضو) انجام نداده باشد، نزدیکی شوهر با او اشکال ندارد و چنانچه برای نماز غسل کرده باشد، برای نزدیکی کردن غسل دیگری لازم نیست.