نمازهای واجب یومیه و اوقات آنها‏

مسئلۀ ۸۲۸ :    نمازهای واجب یومیه عبارتند از: نماز ظهر، عصر، مغرب، عشا و صبح. نمازهای ظهر و عصر و مغرب و عشا هرکدام چهار رکعت، نماز مغرب سه رکعت و نماز صبح دو رکعت است که در مسافرت و نیز در حال خوف با شرایطی که ذکر خواهد شد، نمازهای چهار رکعتی دو رکعت خوانده می‏شوند.
مسئلۀ ۸۲۹ :    در روز جمعه با احراز شرایطی که در مسائل نماز جمعه گفته خواهد شد، نماز به عنوان یکی از دو واجب تخییری، دو رکعت خواهد بود و چنانچه شرایط نماز جمعه موجود نباشد به جای نماز جمعه، نماز ظهر خوانده می‏شود.
مسئلۀ ۸۳۰ :    هر یک از نمازهای ظهر، عصر، مغرب و عشا وقت مخصوص و مشترک دارند، ولی نماز صبح شریکی ندارد تا وقت مشترک داشته باشد.
مسئلۀ ۸۳۱ :    ظهر شرعی از راه حرکت آفتاب و نصب شاخص معلوم می‏شود، بدین ترتیب که اگر چوب یا آهن صاف را به‌طور عمود در زمین هموار فرو ببرند، صبح که آفتاب بر آن بتابد سایۀ آن به سوی مغرب می‏افتد و هر چه خورشید بالاتر می‏رود سایه، ضمن آنکه به سمت مشرق در چرخش است کوتاه‏تر می‏شود؛ هنگامی که سایۀ چوب به آخرین درجۀ کوتاهی رسید(معمولاً در کشور ایران چنین است) و بار دیگر در جهت عکس شروع به بلند شدن کرد، اوّلِ ظهر شرعی است؛ در بعضی شهرها مثل مکۀ مکرمه که گاهی موقع ظهر سایه کاملاً از بین می‏رود و پس از آنکه سایه پیدا شد، معلوم می‏شود ظهر شده است.
مسئلۀ ۸۳۲ :    وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر شرعی است تا وقتی که به اندازه زمان خواندن یک نماز ظهر، با توجّه به حالات مکلف سپری شود. وقت مخصوص نماز عصر نیز تا هنگامی است که به اندازه خواندن یک نماز عصر، به حسب حال مکلف، به مغرب بیشتر وقت نمانده باشد. اگر کسی تا این وقت نماز ظهر را نخوانده باشد، نماز ظهرش قضاست و باید نماز عصر خود را در این وقت به صورت ادا بخواند. فاصلۀ میان وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر وقت مشترک نماز ظهر و عصر است.
مسئلۀ ۸۳۳ :    اگر قبل از خواندن نماز ظهر سهواً مشغول خواندن نماز عصر شود و در بین نماز متوجه شود که اشتباه کرده است، اگر به رکوع چهارم نرسیده باشد واجب است نیت را به نماز ظهر برگرداند و پس از تمام شدن آن، نماز عصر را بخواند و در صورتی‌که پس از ورود به رکوع چهارم متوجّه شود که اشتباه کرده است، ظاهر آنست که نمازش باطل است، گرچه بهتر است آن نماز را تمام کند و بعد نماز ظهر را خوانده، سپس نماز عصر را اعاده کند. در صورتی‌که سهواً یا به سبب فراموشی نماز عصر را قبل از نماز ظهر بخواند و به اتمام برساند و یادش بیاید نماز ظهر را نخوانده است، نمازش صحیح است و نماز ظهر را بعداً بخواند، ولیکن احتیاط آنست که نماز قبلی را که خوانده است ظهر قرار دهد و چهار رکعت دیگر را به نیت مافی‌الذّمّه قرار دهد.
مسئلۀ ۸۳۴ :    وقت نماز جمعه اول ظهر است و بنا بر مشهور تا وقتی‌که سایۀ شاخص در طرف مشرق به اندازه خود شاخص بشود ادامه خواهد داشت.
مسئلۀ ۸۳۵ :    وقت نماز مغرب از طریق «حَمرۀ مَشرقیه» شناخته می‏شود. حمرۀ مشرقیه بدین صورت است که پس از غروب آفتاب درسمت مشرق سرخی مختصری دیده می‏شود، این سرخی در مدت ده تا پانزده دقیقه به تدریج کم رنگ می‏شود و از بالای سر انسان می‏گذرد تا حدّی که دیگر دیده نمی‏شود و هم زمان با زوال آن، سرخی مختصری در سمت مغرب دیده می‏شود و این آغاز وقت نماز مغرب است.
مسئلۀ ۸۳۶ :    وقت نماز مغرب و عشا از اوّل مغرب تا نیم شب ادامه دارد، ولی در صورت عمد و توجّه اول باید مغرب را بخواند بعد نماز عشا را بجا آورد و در این صورت اگر نماز عشا را قبل از مغرب بخواند، نمازش باطل است، مگر در صورتی‌که تا نیمه شب، زمانی بیش از اندازۀ خواندن نماز عشا، آن هم به حسب حال مکلّف، باقی‏نمانده باشد و اگر کسی تا این هنگام نماز مغرب را نخوانده است، باید اوّل نماز عشا را بخواند و بعد نماز مغرب را و بنا بر احتیاط مغرب را به قصد مافی الذمّه، نه به نیت ادا و نه قضا انجام دهد.
مسئلۀ ۸۳۷ :    اگر کسی اشتباهاً یا به سبب فراموشی نماز عشا را پیش از نماز مغرب بخواند و بعد از نماز بفهمد، نمازش صحیح است و باید نماز مغرب را بعد از آن بجا آورد.
مسئلۀ ۸۳۸ :    اگر پیش از خواندن نماز مغرب اشتباهاً مشغول نماز عشا شود و در بین نماز بفهمد، دو حالت دارد:
الف) چنانچه به رکوع رکعت چهارم نرفته است، باید نیت را به مغرب برگرداند و بنشیند و نماز را تمام کند و بعد نماز عشا را بخواند.
ب) چنانچه به رکوع رکعت چهارم رفته است، نمازش باطل است و باید نماز را قطع کند و پس از خواندن نماز مغرب، عشا را بجا آورد، اگرچه بهتر است آن نماز را تمام کند و بعد نماز مغرب را بخواند و سپس عشا را اعاده کند.
مسئلۀ ۸۳۹ :    آخر وقت نماز عشا نصف شب است و احتیاط آنست که برای نماز مغرب و عشا و مانند آن شب را از اول مغرب تا نماز صبح و برای نماز شب و مانند آن تا اوّل آفتاب حساب کنند، به این صورت تقریباً یازده ساعت و پانزده دقیقه بعد از ظهر شرعی آخر وقت نماز مغرب و عشاست، گرچه در ایام سال کمی تفاوت می‏کند و اول نماز شب حدود دوازده ساعت بعد از ظهر شرعی است.
مسئلۀ ۸۴۰ :    اگر به واسطۀ عذری مانند خواب و فراموشی و امثال اینها، نماز مغرب و عشا را به تأخیر بیندازد و تا نصف شب نخواند واجب است تا قبل از اذان صبح بجا آورده و احتیاطاً نیت ادا و قضا نکند و اگر اختیاراً تا نصف شب نماز مغرب و عشا را به تأخیر بیاندارد، معصیت کرده است و بنا بر احتیاط واجب باید تا قبل از نماز صبح بدون نیت ادا یا قضا آن‎را بجا آورد.
مسئلۀ ۸۴۱ :    نزدیک اذان صبح در سمت مشرق سپیده‏ای به صورت عمودی پدیدار می‏شود که به آن «فجر اول» یا «فجر کاذب» می‏گویند، پس از چند دقیقه آن سپیده ناپدید شده و سپیدۀ دیگری به صورت افقی و پهن در همان سمت نمایان می‏شود که به آن «فجر دوم» یا «فجر صادق» گفته می‏شود؛ هنگامی که فجر صادق نمایان شود، آغاز وقت نماز صبح است که تا طلوع آفتاب ادامه می‏یابد.