معاملات حرام‏ : خرید و فروشی که آمیخته و همراه غش باشد

«غش»، آمیختن و مخلوط کردن جنس خوب و بد، مرغوب و نامرغوب یا جنسی با قیمت بالا با جنس کم ارزش است، به‌طوری که به آسانی قابل تشخیص نباشد مانند امتزاج روغن با پیه، شیر و آب، عسل و شکر و مانند اینها. از پیامبر گرامی اسلام‏ روایت شده است که فرمودند: هر کس با برادر مسلمان خود غش کند، خدای عالم برکت روزی او را از بین می‏برد و راه معاش را بر او بسته و او را به خود واگذار می‏کند  و در روایت دیگری در صحیح هشام، امام صادق‏ نقل می‏فرمایند که رسول اکرم‏ سه بار تکرار فرموده است:  «آن کسی که با مسلمانان غش کند از ما به شمار نمی‏رود».
مسئلۀ ۲۳۶۰ :    فروشنده در معامله هرگاه قیمت جنس مورد معامله را به خریدار بگوید، واجب است تمام خصوصیاتی را که به واسطۀ آنها قیمت مال تغییر کرده و کم یا زیاد می‏شود را بیان کند تا غِش و تدلیس لازم نیاید، به عنوان مثال باید بیان کند نسیه خریده یا نقد و در این جهت فرق نمی‏کند که جنس را به همان قیمتی که خریده بفروشد یا بیشتر و یا کمتر و اگر بعضی از آن‎را نگوید و مشتری بعداً بفهمد، حق دارد معامله را به هم بزند.
مسئلۀ ۲۳۶۱ :    اگر فروشنده کالای نامرغوبی را با مرغوب بیامیزد و بفروشد، مثلاً روغن را با پیه مخلوط کرده و بفروشد، دو صورت دارد:
الف- یک بار این است که فروشنده جنس را مشخّص کرده و بگوید، این روغن را می‏فروشم و مشتری هم نداند، در این حالت مشتری می‏تواند معامله را به هم بزند، زیرا یا از قبیل فقدان وصف است که مصداق تدلیس و «خیار تدلیس» خواهد داشت یا از قبیل مخلوط شدن آب با شیر یا روغن با پیه است که اگر از نظر عرف عیب حساب شود موجب «خیار عیب» است و اگر مانند مخلوط شدن گندم با خاک است، در این صورت اگر آن جزء خارجی عرفاً مال محسوب نشود موجب تبعّض صفقه- معامله- و موجب «خیار تبعّض صفقه» خواهد بود و اگر جزء مخلوط شده مال محسوب شود، معامله در برابر آن باطل است، چون آن چیزی که معامله کرده غیر از آن چیزی است که تحویل داده است؛ بنابراین مشتری می‏تواند از همان جنس مورد معامله، مطالبه کند یا معامله را به هم بزند.
ب- یک دفعه نیز معامله بر یک امر کلّی انجام می‏شود، مثلاً روغن یا گندم را به صورت کلّی می‏فروشند، ولی در مقام تحویل، جنس مخلوط شده و مغشوش را به مشتری تحویل می‏دهند، مثلاً گندم را با خاک مخلوط کرده و تحویل می‏دهد یا شیر مخلوط به آب را به مشتری تحویل می‏دهد، در این صورت معامله صحیح است، ولی‏خریدار حق دارد آن جنس را به فروشنده مسترد و جنس خالص مطالبه کند.
مسئلۀ ۲۳۶۲ :    غش کردن حرام است، چه به وسیلۀ خود فروشنده صورت بگیرد یا کس دیگر، در صورتی که فروشنده آن‎را به مشتری بدهد و به آسانی و راحتی برای مشتری قابل تشخیص نباشد، ولی اگر جنس معیوب یا ارزان یا نامرغوب، در داخل جنس مورد فروش آن چنان آشکار باشد که اگر کسی کوتاهی نکند می‏فهمد، چنانچه مشتری به خاطر کوتاهی خودش متوجّه نشود، دیگر از موارد غِش به شمار نمی‏آید و اعلام آن به مشتری لازم نیست.