مسائل واجبات و ارکان نماز : تکبیره‎الاحرام

مسئلۀ ۱۰۶۱ :    مستحب است نمازگزار قبل از تکبیره‎الاحرام یعنی قبل از گفتن «أَللَّهُ أَکبَرُ»، بگوید: «یا مُحْسِنُ قَدْ أَتَاک الْمُسِیئُ وَ قَدْ أَمَرْتَ الْمُحْسِنُ أَنْ یتَجَاوَزَ عَنِ الْمُسِیئُ، أَنْتَ الْمُحْسِنُ وَ أَنَا الْمُسِیئُ، بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَجَاوَزْ عَنْ قَبِیحٍ مَا تَعْلَمُ مِنِّی»  سپس بگوید «أَللَّهُ أَکبَر».
مسئلۀ ۱۰۶۲ :    بهتر است دعای «یَا مُحْسِنُ….» به قصد رجا خوانده شود و نمازگزار، محل مخصوصی برای خواندن آن در نظر نگیرد. البتّه در این زمینه دعاهای بسیاری در کتب ادعیه ذکر شده است که دوستداران می‏توانند به آنها رجوع کنند. در این رساله به همین مقدار بسنده می‏شود.
مسئلۀ ۱۰۶۳ :    گفتن «أَللَّهُ أَکبَر» در اول هر نماز، واجب و رکن است و واجب است حروف آن‎را پشت سر هم بگوید و نیز واجب است هر دو کلمه را به عربی صحیح به همان نحو که گفته شد بگوید و اگر به عربی غلط یا ترجمه به هر زبانی بگوید صحیح نیست و نماز محقّق نمی‏شود.
مسئلۀ ۱۰۶۴ :    احتیاط واجب آنست که تکبیره‎الاحرام را به چیزی که قبل از آن می‏خوانده مثلاً به اقامه نچسباند.
مسئلۀ ۱۰۶۵ :    اگر نمازگزار بخواهد «أَللَّهُ أَکبَرُ» را به کلمه‏ای که بعد از آن می‌گوید مثلاً «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم» بچسباند، واجب است «ر» اکبر را ضمّه بدهد، اگرچه بهتر است اصلاً وصل نکند.
مسئلۀ ۱۰۶۶ :    هنگام گفتن تکبیره‎الاحرام باید بدن آرام باشد، پس اگر عمداً در حال حرکت تکبیره‎الاحرام را بگوید، باید نمازش را دوباره بخواند و اگر به خاطر ‏اشتباه حرکت کند احتیاطاً نماز را تمام کند و دوباره بخواند هر چند در این حالت صحّت نماز و تکبیر خالی از قوّت نیست مگر اینکه ایستادن صدق نکند.
مسئلۀ ۱۰۶۷ :    اگر نمازگزار «أَللَّهُ تَعَالی‏ أَکبَر» بگوید، باطل است و اگر «أَللَّهُ أَکبَرُ مِنْ أَنْ یوصَفْ» یا اینکه «أَللَّهُ أَکبَرُ مِنْ کلِّ شَی‏ءٍ» نیز بگوید بنا بر احتیاط واجب نماز باطل است، گرچه در این صورت احتیاط آنست که نماز را تمام کند و بعداً اعاده کند.
مسئلۀ ۱۰۶۸ :    نمازگزار باید تکبیر، حمد، سوره، ذکر و دعا را طوری بخواند که خودش بشنود و اگر به سبب سنگینی گوش یا کری یا سر و صدای زیاد یا موانع دیگر نشنود، واجب است طوری بخواند که اگر مانعی وجود نداشت می‏شنید.
مسئلۀ ۱۰۶۹ :    کسی‌که نمی‏تواند تکبیره‎الاحرام را به عربی صحیح بگوید، واجب است یاد بگیرد و قبل از یاد گرفتن جایز نیست نماز را شروع کند مگر آنکه وقت تنگ شده باشد که در این صورت می‏تواند نماز را همان طور شروع کند و اگر به صورت عربی غیر صحیح نیز بلد نیست می‏تواند تکبیره‎الاحرام را به هر زبانی که می‏تواند بگوید و اشکال ندارد، ولی ذکرهای دیگر از تکبیره‎الاحرام کفایت نمی‏کند.
مسئلۀ ۱۰۷۰ :    کسی‌که لال است یا زبان او بیماری دارد به گونه‏ای که نمی‏تواند تکبیره‎الاحرام را درست بگوید، باید هر طوری که می‏تواند بگوید و اگر به‌طور کلّی توان گفتن آن‎را ندارد باید از قلب خود بگذراند و برای تکبیر با انگشت خود اشاره کند و اگر می‏تواند زبان را هم حرکت دهد.
مسئلۀ ۱۰۷۱ :    حکم تکبیرات مستحبه در تمامی خصوصیات مانند حکم تکبیره‎الاحرام است حتی دربارۀ وظیفۀ لال و کسی‌که مرضی دارد و نمی‏تواند «أَللَّهُ أَکبَر» را درست تلفظ کند یا اصلاً نمی‏تواند آن‎را بگوید.
مسئلۀ ۱۰۷۲ :    اگر وقت نماز وسعت داشته باشد و نمازگزار بتواند یاد بگیرد، ولی کوتاهی کند و یاد نگیرد و نماز را در تنگی وقت با تکبیره‎الاحرام غیر صحیح شروع کند بنا بر احتیاط نماز را طبق وظیفه تمام و بعد از یادگیری اعاده کند.
مسئلۀ ۱۰۷۳ :    اگر بعد از گفتن تکبیره‎الاحرام شک کند که آن‎را درست گفته یا نه، چنانچه مشغول خواندن چیزی شده و شک کرده است به شک خود اعتنا نکند و اگر چیزی نخوانده است بنا بر احتیاط واجب صورت خود را از قبله بگرداند و سپس تکبیر را اعاده کند و اگر با همان تکبیر نماز را تمام کند و دوباره بخواند بهتر است.
مسئلۀ ۱۰۷۴ :    اگر بعد از گفتن تکبیره‎الاحرام شک کند که آن‎را به‌طور صحیح گفته یا نه، چه مشغول چیزی شده و چه نشده باشد به شک خود اعتنا نکند.
مسئلۀ ۱۰۷۵ :    مستحب است موقع گفتن تکبیر اول نماز و نیز تکبیرهای وسط آن، دستها را با انگشتان به هم پیوسته، تا مقابل گوشها بالا ببرد و از گوشها بالاتر نبرد؛ و نیز مستحب است باطن دستها به طرف قبله باشد و با شروع تکبیره‎الاحرام دستها را بالا ببرد و با اتمام آن پایین بیاورد، گر چه اقوی‏ این است که بدون بلند کردن دستها نیز جایز است تکبیره‎الاحرام گفته شود.
مسئلۀ ۱۰۷۶ :    مستحب است در آغاز هر نمازی، واجب باشد یا مستحب، علاوه بر تکبیره‎الاحرام شش تکبیر دیگر هم گفته شود و بهتر است که یکی از آنها را را به نیت افتتاح و تکبیره‎الاحرام و مابقی را به نیت قربت مطلقه یا تکبیر اولی را به نیت افتتاح و تکبیره‎الاحرام و مابقی را به نیت قربت مطلقه، یا شش تکبیر اولی را به نیت قربت مطلقه و تکبیر آخر را به نیت تکبیره‎الاحرام بگوید.
مسئلۀ ۱۰۷۷ :    جایز است که نمازگزار، تکبیرات مذکور در مسئلۀ قبل را به صورت پی‌درپی و بدون فاصلۀ هیچ دعایی بگوید، ولی افضل آنست که بعد از گفتن سه تکبیر این جملات را بگوید: «أَللَّهُمَّ أَنْتَ الْمَلِک الْحَقُّ، لاَإِلَهَ‎إِلاَّ أَنْتَ سُبْحَانَک إِنِّی ظَلَمْتُ نَفْسِی فَاغْفِرْلِی ذَنْبِی إنَّهُ لاَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ» بعد دو تکبیر بگوید و پس از آن این جملات را بخواند: «لَبَّیْک وَ سَعْدَیْک وَ الْخَیْرُ فِی یَدَیْک وَ الشَّرُّ لَیْسَ إِلَیْک وَ الْمهْدِی مَنْ هَدَیْتَ، لاَ مَلْجَأَ مِنْک إِلاَّ إِلَیْک، سُبْحَانَک وَ حَنَانَیْک، تَبَارَکتَ وَ تَعَالَیْتَ، سُبْحَانَک رَبَّ الْبَیْتِ» و بعد دو تکبیر باقی مانده را بگوید و پس از آن این جملات را بخواند: «وَجَّهْتُ وَجْهِی لِلَّذِی فَطَرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ عَالِمُ الْغَیْبِ وَ الشَّهَادَهِ، حَنِیفاً مُسْلِماً وَ مَا أَنَا مِنَ الْمُشْرِکینَ، إِنَّ صَلاَتِی وَ نُسُکی وَ مَحْیَایَ وَ مَمَاتِی لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ، لاَ شَرِیک لَهُ وَ بِذَلِک أُمِرْتُ وَ أَناَ مِنَ الْمُسْلِمِینَ» و بعد از آن نماز را شروع کند و بگوید: «أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ الشَّیطَانِ الرَّجِیمِ، بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ، أَلْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ …» و تا آخر سورۀ حمد را بخواند.