شرایط نماز جماعت‏

شرط اول: بین امام و مأموم چیزی حایل نباشد.
مسئلۀ ۱۵۲۹ :    در نماز جماعت باید بین امام و مأموم، پرده یا چیز دیگری که مانع صدق ارتباط فاصله نشود، همچنین نباید بین مأموم و مأموم دیگری که به واسطۀ او به امام متّصل شده است چنین چیزی فاصله شود، ولی اگر امام جماعت مرد و مأموم زن باشد و بین آن زن و امام، یا بین آن زن و مأموم مرد دیگری‏که زن به سبب او به امام متّصل شده است، پرده یا مانند آن باشد اشکال ندارد، ولی باید به شکلی باشد که همۀ آنان یک جماعت شمرده شوند.
مسئلۀ ۱۵۳۰ :    اگر امام جماعت در داخل محراب بوده و کسی پشت سر او اقتدا نکرده باشد، افرادی که در دو طرف محراب ایستاده‏اند و به خاطر دیوار محراب نمی‏توانند امام را ببینند، نمی‏توانند اقتدا کنند چون اتصال وجود ندارد، ولی اگر پشت سر امام جماعت کسی اقتدا کرده باشد، اقتدا کردن کسانی که در دو طرف محراب ایستاده‎اند و به آن مأموم که پشت سر امام ایستاده است، متصل‎اند، ولی به خاطر دیوار محراب امام را نمی‏بینند، بنا بر اقوی‏ صحیح است.
مسئلۀ ۱۵۳۱ :    اگر به سبب طولانی بودن صف اول، کسانی که دو طرف صف ایستاده‏اند امام را نبینند می‏توانند اقتدا کنند و یا اگر به علت طولانی بودن یکی از صفها کسانی که در دو طرف آن ایستاده‏اند صف جلوی خود را نبینند و طبعاً امام جماعت را هم نبینند، می‏توانند اقتدا کنند.
مسئلۀ ۱۵۳۲ :    اگر صفهای جماعت تا در مسجد برسد، کسانی که روبه‎روی در و پشت صف ایستاده‏اند و کسی‎ که پشت سر ایشان ایستاده، نمازشان صحیح است بلکه بنا بر اقوی‏ نماز کسانی که دو طرف او ایستاده‏اند و صف جلو را نمی‏بینند نیز صحیح است.
مسئلۀ ۱۵۳۳ :    کسی‎ که پشت ستون ایستاده است، اگر از طرف راست یا چپ به ‎وسیلۀ مأموم دیگر به امام متِّصل نباشد، نمی‏تواند اقتدا کند، ولی اگر از دو یا یک طرف متّصل باشد امِّا با صف جلو اتّصال نداشته باشد، بنا بر اقوی‏ جماعتش صحیح است.

شرط دوم: جای ایستادن امام از مأموم بلندتر نباشد.
مسئلۀ ۱۵۳۴ :    جایی که امام جماعت می‏ایستد نباید از جای مأموم بلندتر باشد، ولی اگر زمین سراشیبی باشد و امام در طرف بلندتر بایستد، در صورتی‎ که سراشیبی آن زیاد نباشد بلکه به گونه‏ای باشد که به آن زمین مسطح بگویند، مانعی ندارد.
مسئلۀ ۱۵۳۵ :    اگر جای ایستادن مأموم از جای امام بلندتر باشد، در صورتی‎ که بلندی به مقدار متعارف باشد به گونه‏ای که همۀ آنان یک اجتماع شمرده شوند، اشکال ندارد، مانند ساختمانهای قدیم که امام در صحن مسجد نماز می‏خواند و تعدادی از مأمومین در پشت بام می‏ایستادند، ولی اگر بلندی زیاد باشد به شکلی که همۀ آنها یک جماعت شمرده نشوند، جماعت اشکال دارد مانند برجهای چند طبقه که اقتدای طبقات به همدیگر اشکال دارد.

شرط سوم: بنا بر احتیاط واجب فاصلۀ بین امام و مأموم یا مأمومین با یکدیگر بیشتر از یک گام معمولی نباشد.
مسئلۀ ۱۵۳۶ :    احتیاط واجب آنست که بین جای سجدۀ مأموم و جای ایستادن امام جماعت بیشتر از یک گام معمولی فاصله نباشد، همچنین اگر انسان به واسطۀ مأمومی که جلوی او ایستاده به امام متصل باشد، بنا بر احتیاط واجب باید فاصلۀ جای سجده‏اش از جای ایستادن او بیشتر از یک گام معمولی نباشد و احتیاط مستحب آنست که جای سجدۀ مأموم با محل ایستادن کسی‎ که جلوی اوست بیش از حد متعارف فاصله نداشته باشد.
مسئلۀ ۱۵۳۷ :    اگر مأموم به واسطۀ کسی‎ که سمت راست یا چپ او اقتدا کرده به امام جماعت متّصل باشد و از جلو به او متصل نباشد، بنا بر احتیاط واجب باید با کسی ‎که سمت راست یا چپ او اقتدا کرده است، بیشتر از یک گام معمولی فاصله نداشته باشد.
مسئلۀ ۱۵۳۸ :    اگر بین کسانی که در یک صف ایستاده‏اند کسی ‎که نمازش باطل است و بچّه ممیز، یعنی بچّه‏ای که خوب و بد را می‏فهمد بلکه غیر ممیز فاصله شود، در صورتی ‎که فاصله کم باشد و به اتّصال ضرر نرساند، مانعی ندارد، ولی اگر چند نفر که نمازشان باطل است فاصله شود یا به ‎دلیل دیگری فاصله ایجاد شود، نماز باطل است.

شرط چهارّم: مأموم جلوتر از امام نایستد.
مسئلۀ ۱۵۳۹ :    مأموم نباید در تمام حالات از امام جماعت جلوتر بایستد و احتیاطاً مساوی و برابر هم نباشند و در تمام حالات کمی عقب‏تر از امام جماعت بایستد و در صورتی ‎که جلوتر بایستد اگر به وظائف منفرد عمل کند و عمداً قرائت را ترک و رکنی را زیاد نکند، اگرچه نماز او به صورت جماعت منعقد نمی‏شود، ولی اصل نماز باطل نیست.