ارث‏ و احکام آن

مسئلۀ ۳۳۶۵ :    اسباب ارث و موجبات آن در مجموع سه چیز است:
1- خویشاوندی و فامیلی نسبی که عمده مسائل ارث مربوط به همین است و خود عامل سببی به سه دسته کلّی تقسیم می‏شود که در مسئلۀ ۳۳۷۲ گفته خواهد شد.
2- خویشاوند سببی یا زوجیت که منحصراً در باب زوج و زوجه مطرح است و به وسیلۀ آن زن از شوهر و شوهر از زنش ارث می‏برند، در صورتی که زوجیت دائمی باشد وگرنه در زوجیت موقّت از یکدیگر ارث نمی‏برند، مگر آنکه در ضمن عقد نکاح موقّت شرط ارث کرده باشند.
3- «ولاء» یعنی به سبب اینکه به نوعی نسبت به دیگری ولایت داشته و صاحب اختیار باشد، در صورت نبودن خویشاوندان نسبی، ولی، از آن کسی که نسبت به او ولایت دارد، ارث می‏برد.
مسئلۀ ۳۳۶۶ :    ارث به واسطۀ ولاء بر سه قسم است:
اول- «ولاء عِتق» که به سبب آن مولا از عبد خود، که آزادش کرده است ارث می‏برد، مشروط بر آنکه فامیل نسبی نداشته باشند.
دوم- «ولاء ضمان جریره» است یعنی اینکه انسان با کسی قرار بگذارد در زندگی کمک او بوده و ضامن جنایات او باشد و در عوض از او ارث ببرد.
سوم- «ولاء امامت» است که به سبب آن امام مسلمین از کسی که هیچ وارثی ندارد ارث می‏برد؛ و لازم به یادآوری است که موضوع عتق این زمان موضوعاً منتفی است و ضمان جریره اگرچه با این خصوصیت متعارف نیست، ولی کاملاً قابل انطباق با بیمه است و ممکن است این موضوع در قالب بیمه مطرح شود.