ارث دستۀ دوّم

مسئلۀ ۳۳۸۵ :    دسته دوم از کسانی که به عنوان خویشاوندی نسبی ارث می‏برند عبارتند از جدّ، پدربزرگ و جدّه، مادربزرگ و خواهران و برادران خود میت و اگر میت خواهر و برادر نداشته باشد، اولاد آنان ارث می‏برند و با بودن برادر و خواهر مادری، برادر و خواهر پدری ارث نمی‏برند ولی برادر و خواهر مادری ارث می‏برند.
مسئلۀ ۳۳۸۶ :    اگر میت تنها یک برادر و یک خواهر وارث داشته باشد، همۀ مال میت به او می‏رسد و اگر چند برادر یا چند خواهر پدری و مادری وارث داشته باشد همۀ مال به‌طور برابر بین آنان تقسیم می‏شود و اگر چند برادر و چند خواهر پدری و مادری وارث داشته باشد هر برادر دو برابر خواهر ارث می‏برد.
مسئلۀ ۳۳۸۷ :    اگر میت برادر و خواهر پدری و مادری داشته باشد، برادر و خواهر پدری که از ناحیه مادر با میت جدا هستند ارث نمی‏برند، ولی اگر برادر و خواهر پدری و مادری نداشته باشد و تنها یک برادر یا یک خواهر پدری داشته باشد همۀ ترکه به وی می‏رسد و اگر چند برادر یا چند خواهر پدری داشته باشد، همۀ مال به‌طور یکسان بین آنها تقسیم می‏شود و اگر یک یا چند برادر و یک خواهر و یا چند خواهر پدری داشته باشد هر برادر دو برابر هر خواهر ارث خواهد برد.
مسئلۀ ۳۳۸۸ :    اگر میت فقط یک خواهر و یا یک برادر مادری به عنوان وارث داشته باشد که از طرف پدر با میت جداست همۀ مال به وی می‏رسد و اگر چند برادر مادری ‏و یا چند خواهر مادری وارث داشته باشد مال بین آنان به‌طور یکسان تقسیم می‏شود چون همۀ سهام، سهم مادری است.
مسئلۀ ۳۳۸۹ :    اگر میت، برادر و خواهر پدری و مادری و برادر و خواهر تنها پدری و یک برادر یا یک خواهر تنها مادری داشته باشد، با بودن برادر و خواهر پدری و مادری، برادر و خواهر تنها پدری ارث نمی‏برند و برادر و خواهر پدری و مادری با خواهر و برادر تنها مادری ارث می‌برند و مال را به شش قسمت تقسیم می‏کنند، یک‌ششم آن‎را به برادر یا خواهر مادری و بقیه را بین برادر و خواهر پدری و مادری طوری تقسیم می‏کنند که به هر برادر دو برابر خواهر سهم ارث برسد.
مسئلۀ ۳۳۹۰ :    اگر وارث میت فقط برادر و خواهر پدری و چند برادر و خواهر مادری باشند، مال را به سه قسمت تقسیم می‏کنند یک قسمت آن که سهم مادر است، برادران و خواهران مادری به‌طور یکسان بین خودشان تقسیم می‏کنند و مابقی را که دو قسمت است بین برادر و خواهر پدری طوری تقسیم می‏کنند که هر برادر دو برابر خواهر ارث می‏برد.
مسئلۀ ۳۳۹۱ :    اگر وارث میت فقط برادر و خواهر و زن وی باشند، زن به تفصیلی که در ارث زن و شوهر گفته خواهد شد ارث خودش را می‏برد و برادر و خواهر هم به گونه‏ای که در مسائل گذشته گفته شد ارث خودشان را می‏برند و همچنین اگر زن بمیرد و وارثان او فقط برادر و خواهر و شوهر او باشند، شوهر سهم خود را که نصف اصل مال است می‏برد و برادر و خواهر مطابق مسائل گذشته ارث می‏برند و به جهت ارث بردن زن یا شوهر، از سهم الارث برادر و خواهر مادری چیزی کم نمی‏شود، بلکه از سهم الارث برادر و خواهر پدری و مادری و یا تنها پدری کم می‏شود، مثلاً اگر میت زن باشد و وارث وی شوهرش و برادر و خواهر مادری و خواهر و برادر پدر و مادری او باشند، نصف اصل مال به شوهر می‏رسد و یک قسمت از سه قسمت اصل مال را به برادر و خواهر مادری می‏دهند و هر چه باقی بماند مال برادر و خواهر پدری و مادری است. بنابراین اگر اصل مال میت شش تومان باشد، سه تومان که نصف اصل مال است به شوهر می‏رسد و دو تومان آن که یک‌سوّم اصل مال است به برادر و خواهر مادری و یک تومان آن که باقی مانده است به برادر و خواهر پدری و مادری می‏رسد.
مسئلۀ ۳۳۹۲ :    اگر برادر و خواهر میت همگی قبل از وی از دنیا رفته باشند، سهم همگی به اولادشان می‏رسد و سهم برادرزاده و خواهرزاده مادری در بین اولاد آنان به‌طور یکسان تقسیم می‏شود و از سهمی که به برادرزاده و خواهرزاده پدری و مادری یا پدری می‏رسد، هر پسری دو برابر دختر می‏برد و اگر برادر و خواهر میت متعدد بودند ابتدا مال را بین خواهران و برادران تقسیم می‏کنند و بعد ارث هر کدام بین اولادشان قسمت می‏شود.
مسئلۀ ۳۳۹۳ :    اگر وارث میت فقط یک پدربزرگ یا یک مادربزرگ باشد چه پدری باشد چه مادری، همۀ مال میت به او می‏رسد و با بودن پدربزرگ میت، پدر پدربزرگ، ارث نمی‏برد.
مسئلۀ ۳۳۹۴ :    اگر وارث میت فقط یک پدربزرگ و مادربزرگ پدری باشند، مال میت را به سه قسمت تقسیم می‏کنند و دو قسمت را پدربزرگ و یک قسمت را مادربزرگ می‏برد، ولی اگر وارث میت فقط پدربزرگ و مادربزرگ مادری باشند مال را به‌طور مساوی بین خودشان تقسیم می‏کنند.
مسئلۀ ۳۳۹۵ :    اگر وارث میت فقط یک پدربزرگ و یا مادربزرگ پدری و یک پدربزرگ و مادربزرگ مادری باشند، مال میت را به سه قسمت تقسیم می‏کنند، دو قسمت آن‎را به پدربزرگ پدری یا مادربزرگ پدری و یک قسمت آن‎را به مادربزرگ یا پدربزرگ مادری می‏دهند.
مسئلۀ ۳۳۹۶ :    اگر وارث میت پدربزرگ و مادربزرگ مادری و پدربزرگ و مادربزرگ پدری باشند، مال میت را به سه قسمت تقسیم می‏کنند، یک قسمت آن‎را پدربزرگ و مادربزرگ مادری بین خودشان به‌طور یکسان تقسیم می‏کنند و دو قسمت دیگر آن‎را بین پدربزرگ و مادربزرگ پدری طوری تقسیم می‏کنند که پدربزرگ دو برابر مادربزرگ ارث ببرد.
مسئلۀ ۳۳۹۷ :    اگر وارث میت فقط زنش و پدربزرگ و مادربزرگ پدری و پدربزرگ و مادربزرگ مادری باشند، زن مطابق تفصیلی که در ارث زن و شوهر گفته خواهد شد ارث خودش را می‏برد و یک قسمت از سه قسمت اصل مال را به پدربزرگ و مادربزرگ مادری می‏دهند که در بین خودشان به‌طور مساوی تقسیم کنند و مابقی را که دو قسمت است بین پدربزرگ و مادربزرگ پدری تقسیم می‏کنند طوری که سهم پدربزرگ پدری دو برابر سهم مادربزرگ پدری باشد و اگر وارث میت شوهر و پدربزرگ و مادربزرگ باشند، شوهر نصف اصل مال را می‏برد و مابقی را اگر پدربزرگ و مادربزرگ مادری باشند به‌طور مساوی تقسیم می‏کنند، ولی اگر پدری باشند بقیۀ مال را طوری تقسیم می‏کنند که به پدربزرگ دو برابر مادربزرگ سهم برسد. اگر وارث میت هم شوهر و هم پدربزرگ و مادربزرگ پدری و هم مادری باشند، شوهر نصف اصل مال را می‏برد و یک‌سوم اصل مال به پدربزرگ و مادربزرگ مادری می‏رسد که بین خودشان به‌طور مساوی تقسیم کنند و مابقی آن که یک‌ششم است به پدربزرگ و مادربزرگ پدری می‏رسد، طوری که به پدربزرگ دو برابر مادربزرگ سهم‎الارث می‏رسد.
مسئلۀ ۳۳۹۸ :    اگر وارث میت پدربزرگ یا مادربزرگ یا هر دوی آنان با برادر و یا خواهر یا هر دو و یا برادرزاده و خواهرزاده یا هر دو باشند، در همۀ این موارد پدربزرگ نسبت به میت حکم برادر و مادربزرگ حکم یک خواهر را دارد، یعنی اگر مثلاً پدربزرگ مانده با یک برادر، مثل این است که دو برادر مانده باشد و همۀ مال به آنان می‏رسد که به صورت مساوی تقسیم می‏کنند و مانع ارث بردن برادرزاده و خواهرزاده نمی‏شوند.