احکام وصیت‏

وصیت آنست که انسان سفارش و توصیه کند پس از مرگش برای او کارهایی انجام دهند یا اینکه پس از مرگ او چیزی از اموالش مِلک کسی بشود یا برای فرزندان خود و یا کسانی که ولایت و اختیار آنان با اوست سرپرست و قیم معین کند؛ به آن کسی که وصیت می‏کند «موصی» و کسی که به او وصیت می‏کنند «وصی» و آن کسی که وصیت می‏شود چیزی به او برسد «موصی له» می‏گویند.
وصیت آن‎قدر مهم است که از رسول گرامی اسلام‏ نقل شده که فرمودند: برای مرد مسلمان سزاوار نیست شبی را صبح کند، مگر آنکه وصیت نامه‏اش زیر سرش باشد  و نیز از آن بزرگوار نقل شده که فرمودند: هر کس بدون وصیت از دنیا برود به مرگ جاهلیت مرده است  و نیز فرمودند: اگر کسی هنگام مرگ خوب وصیت نکند از نظر مردانگی، مروّت و عقل کمبود دارد .
مسئلۀ ۳۳۳۰ :    وقتی که انسان نشانه‏های مرگ را می‏بیند و آثار آن ظاهر می‏شود، واجب است به این دستورات عمل کند:
1- اگر مردم در نزد وی امانتی دارند هر چه زودتر به آنها برگرداند و اگر به مردم بدهکار است و زمان پرداخت آن رسیده است آن‎را بپردازد و اگر در آن حال توان پرداخت ندارد یا زمان آن نرسیده، واجب است وصیت کند و بر وصیت خود شاهد بگیرد، ولی اگر بدهی او را ورثه می‏دانند و اطمینان هم دارد که ورثه بدهی او را می‏پردازند، وصیت واجب نیست اگرچه در همه حال مطلوب است.
2- اگر خمس، زکات یا مظالم بدهکار است، واجب است آنها را فوراً به مصارف شرعی برساند و اگر در آن حال قدرت پرداخت ندارد و احتمال می‏دهد کسی تبرّعاً آن‎را پرداخت کند، باید وصیت کند و همچنین است اگر حجّ بر او واجب باشد و در هر صورت وصیت مطلوب است.
3- اگر نماز و روزۀ قضا دارد واجب است وصیت کند که از مال خودش بر آنها اجیر بگیرند و بلکه اگر مال هم نداشته باشد ولی احتمال بدهد کسی تبرّعاً و بدون اجرت آنها را انجام دهد، باز هم واجب است وصیت کند و اگر قضای نماز و روزۀ او بر پسر بزرگ‏تر یا سایر ورثه به تفصیلی که در کتاب ارث خواهد آمد، واجب باشد، واجب است به وی اطلاع دهد یا اینکه وصیت کند که برای او بجای آورند.
4- اگر از دیگران مطالباتی دارد یا نزد دیگران امانتی دارد و یا اموالی دارد و در جایی پنهان کرده است، چنانچه ورثه ندانند و با نگفتن به آنها حقی از ایشان از بین می‏رود، واجب است آنها را مطلع سازد و اگر فرزند صغیری داشته باشد و احتمال بدهد حقّ او ضایع گردد یا ممکن است خودش ضایع شود و آسیب ببیند، واجب است فرد یا افرادی ‏امین را بر او قیم و سرپرست سازد.