اذان و اقامه

مسئلۀ ۱۰۱۳ :    مستحب مؤکد است که نمازگزار پیش از شروع نمازهای واجب یومیه اذان و اقامه بگوید، خواه در وطن باشد یا مسافر، نمازش ادا باشد یا قضا. مستحب است قبل از نماز عید فطر و قربان به جای اذان و اقامه سه مرتبه «أَلصَّلاَۀ» گفته شود. در نمازهای واجب دیگر مانند نماز میت نیز به امید رجا و ثواب سه مرتبه «أَلصَّلاَۀ» بگوید.
مسئلۀ ۱۰۱۴ :    مستحب است در روز اوّلی که بچه به دنیا می‏آید یا پیش از آنکه بند نافش بیفتد در گوش راست او اذان و در گوش چپ او اقامه بگویند.
مسئلۀ ۱۰۱۵ :    اذان هجده جمله است: چهار مرتبه «أَللَّهُ أَکبَر» ، دو مرتبه «أَشْهَدُ أَنْ لاَإِلَهَ‎إِلاَّاللَّه» ، دو مرتبه «أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ‎اللَّه» ، دو مرتبه «حَیِّ عَلَی الصَّلاَهِ» ، دو مرتبه «حَیِّ عَلَی‎الْفَلاَحِ» ، دو مرتبه «حَی عَلَی خَیرِ الْعَمَلِ» ، دو مرتبه «أَللَّهُ أَکبَرُ» یعنی «خدای متعال بزرگ‏تر از آنست که توصیف شود» و دو مرتبه «لاَإِلَهَ‎إِلاَّاللَّه» .
مسئلۀ ۱۰۱۶ :    جملۀ «أَشْهَدُ أَنَّ عَلِیاً وَلِیُّ‎اللَّهِ» جزء اذان و اقامه نیست مخصوصاً اگر اذان صلاتی را که برای شروع خواندن نماز گفته می‏شود در مقابل اذان اعلان- اذانی که به عنوان شعار تشیع است- که جنبۀ شعائری دارد، بپذیریم این جمله جزء اذان و اقامه صلاتی نیست، ولیکن مطلوبیت ذکر آن بعد از «أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ‎اللَّهِ» به قصد قربت مطلقه محرز است.
مسئلۀ ۱۰۱۷ :    اقامه هفده جمله است، یعنی دوبار «أَللَّهُ أَکبَرُ» از اول اذان و یک «لاَإِلَهَ‎إِلاَّاللَّه» از آخر آن کم می‏شود و بعد از گفتن «حَیِّ‎ عَلَی‎ خَیرِالْعَمَلِ» دوبار «قَدْ قَامَتِ الصَّلاَه» اضافه می‏گردد.
مسئلۀ ۱۰۱۸ :    لازم است در بین جمله‏های اذان و اقامه موالات و پی‌درپی بودن کلمات را رعایت کنند و بیش از اندازۀ معمول فاصله نیندازند؛ در صورت عدم مواظبت و عدم رعایت موالات لازم است مجدّداً از اول اذان و اقامه بگویند.
مسئلۀ ۱۰۱۹ :    اذان و اقامه باید به زبان عربی فصیح و به همان ترتیبی که گفته شد بعد از فرارسیدن وقت نماز گفته شود و اگر عمداً یا به سبب فراموشی قبل از وقت آن گفته شود باطل است.
مسئلۀ ۱۰۲۰ :    لازم است اذان را قبل از اقامه بگویند و اگر بعد از آن گفته شود صحیح نیست.
مسئلۀ ۱۰۲۱ :    اگر جملات و کلمات اذان و اقامه را بدون ترتیب بگوید، مثلاً «حَیِّ عَلَی‎الصَّلاَهِ» را بعد از «حَیِّ عَلَی‎الْفَلَاحِ» بگوید، باید از همان‎جایی که ترتیب به هم خورده شروع کند و دوباره بگوید.
مسئلۀ ۱۰۲۲ :    در صورتی‌که قبل از شروع اقامه شک کند که آیا اذان را گفته یا نه، باید اذان بگوید، ولی اگر مشغول اقامه شود و بعد شک کند که اذان را گفته است یا نه، گفتن اذان لازم نیست.
مسئلۀ ۱۰۲۳ :    مستحب است بین اذان و اقامه یک قدم بردارد (به خصوص برای کسی‌که نمازش را فرادا بخواند) یا بنشیند یا سجده کند، ذکری بگوید، دعایی بخواند، قدری ساکت باشد یا حرفی بزند یا دو رکعت نماز بخواند؛ ولی حرف زدن بین اذان و اقامۀ نماز صبح و نماز خواندن بین اذان و اقامۀ مغرب مستحب نیست.
مسئلۀ ۱۰۲۴ :    مستحب است کسی را که برای گفتن اذان معین می‏کنند، امین، عادل، وقت شناس بوده و صدایش بلند باشد و در مکان بلندی اذان بگوید. با توجّه به اینکه امروز ابزاروآلات صوتی پیشرفت کرده است و برخی از اهداف و انگیزه‏های استحبابی به وسیلۀ این دستگاه‏ها تأمین می‏شود، کفایت می‏کند. ظاهراً این شرایط مربوط به زمانهایی است که ابزاروآلات و دستگاه‏های مزبور وجود نداشته است؛ در هر صورت اگر کسی بدون استفاده از ابزار کنونی بخواهد اذان و اقامه بگوید رعایت آن شرایط مستحب است.
مسئلۀ ۱۰۲۵ :    مستحب است انسان موقع گفتن اذان رو به قبله بایستد و با وضو یا غسل باشد، به خصوص در حال اقامه و دستها را به گوش بگذارد و صدا را بلند کرده و بکشد، بین جمله‏های اذان را کمی فاصله بیندازد و در بین آنها صحبت نکند.
مسئلۀ ۱۰۲۶ :    مستحب است بدن انسان در موقع گفتن اقامه آرام باشد و اقامه را آهسته‏تر از اذان بگوید، جمله‏های اقامه را به هم نچسباند، ولی به اندازه‏ای که بین جمله‏های اذان فاصله می‏اندازد بین جمله‏های اقامه فاصله نیندازد.
مسئلۀ ۱۰۲۷ :    اذان و اقامۀ نماز جماعت را باید مرد بگوید، ولی در جماعت زنان اگر زن اذان و اقامه بگوید اشکال ندارد.
مسئلۀ ۱۰۲۸ :    کسی‌که اذان و اقامه دیگری را می‏شنود مستحب است آن‎را تکرار کند و می‏تواند وقتی که به «حَیِّ عَلَی‎الصَّلاَهِ» و «حَیِّ عَلَی‎الْفَلاَحِ» و «حَیِّ عَلَی خَیرِالْعَمَلِ» رسید خود آن جملات را تکرار کند یا به ‌جای آنها «لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّهَ إِلاَّ بِاللَّهِ» بگوید و بهتر است اقامه را به امید ثواب و قصد رجا تکرار کند.
مسئلۀ ۱۰۲۹ :    در صورتی شنیدن اذان و اقامه دیگری از گفتن خود نمازگزار کفایت می‏کند که فاصلۀ زیادی نیفتاده باشد به‌طوری که عرفاً آن اذان و اقامه را برای این نماز به حساب بیاورند و الاّ اگر فاصله زیاد باشد و اذان و اقامه را برای این نماز محسوب نکنند، کافی نیست و نمازگزار باید اذان و اقامه نمازش را بگوید و در هر دو صورت تکرار کردن و نکردن تفاوتی ندارد.
مسئلۀ ۱۰۳۰ :    اگر در نحوۀ گفتن اذان و اقامه، جملات و کلمات طوری ادا شود که غِنا بر آن صدق کند به گونه‏ای که گفته شود مانند آوازخوانی است که در مجالس لهو و لعب معمول است، حرام است و به آن اذان و اقامه نمی‏شود اکتفا کرد.
مسئلۀ ۱۰۳۱ :    اقوی‏ آنست که اذان گفتن زن از اذان و اقامۀ مرد کفایت نمی‏کند، با قصد شهوت و لذّت شنیده شود و یا نه فرقی نمی‌کند و مرد باید مستقلاً اذان و اقامه بگوید.