عنوان: احکام قضایی
قضا، اهمّیت و جایگاه آن
قضا و قضاوت به معنای حکم کردن میان مردم و فصل خصومت بین ایشان و رفع تنازع و اختلاف میان طرفین دعوی، دفاع از حقوق عمومی، نظارت بر حسن اجرای قوانین و از مسائل مهم اسلامی و قرآنی است و تصدی مقام قضا و قضاوت برای هر انسانی مجاز نیست و شرایط ویژهای برای متصدّیان امر قضا در نظر گر...
مسئلۀ 3486 : قاضی چه منصوب باشد و چه با توافق طرفین انتخاب شده باشد، باید عاقل، بالغ، مؤمن، عادل، مجتهد مطلق، بلکه بنا به احتیاط واجب اعلم از عالمان شهری باشد که قضاوت آنجا را به عهده میگیرد و احتیاط واجب آنست که حلال زاده، مرد و بینایی چشم و حافظة قوی داشته و فراموشکار نباشد، اگرچه برای اشتراط ...
مسئلۀ 3493 : قاضی باید در قضاوت و صدور حکم آزاد و مستقل بوده و حکمی که صادر میکند نیز باید مأخوذ از کتاب و سنّت باشد و کسی نتواند او را به رأی دادن مجبور کند؛ دقت و بیطرفی را کاملاً رعایت کرده و با شتاب و عجله قضاوت نکند. از پیامبر خدا نقل شده است که فرمودند: زبان قاضی میان دو قطعه از آتش است ت...
مسئلۀ 3498 : حقّ دادخواهی و طرح دعوی از حقوق مسلم هر انسان است. معمولاً در طرح دعوی به آن کسی که ادّعای چیزی را دارد و اگر ادّعایش را تمام کند دعوی تمام میشود، «مدّعی» و به آن کسی که ادّعا علیه او صورت گرفته است «مدّعی علیه» گفته میشود. اگر مدعی علیه اقرار نکرده و ادّعای مدّعی را انکار کند به ا...
مسئلۀ 3505 : در نظام اسلامی از دیدگاه قضای اسلامی اصل اوّلی برائت و بیگناهی افراد است، مگر آنکه مجرمیت آنها با دلیل معتبر در محکمة صالحه به اثبات برسد و اثبات جرم به یکی از سه راه زیر است:
1- اقرار طرف، 2- شهادت شهود معتبر، 3- قَسم، که احکام و شرایط هر یک در ضمن مسائل آینده بیان میشود.
مسئلۀ 35...
اقرار و اعتراف یکی از راههای عُقلایی و رایج است که در نزد عقلا معتبر بوده و در محاکم قضایی و مانند آن مورد استناد قرار میگیرد و احکام آن در مسائل آتی بیان خواهد شد.
مسئلۀ 3521 : اقرار همان اعتراف است و عبارت از این است که کسی به صورت جزم و یقین بگوید، دیگری در عهدۀ وی حقّی دارد یا اینکه بگوید من...
مسئلۀ 3534 : شاهد باید بالغ، عاقل، مؤمن، عادل، حلال زاده و نیز نباید متّهم باشد که برای دفع ضرر از خود یا برای جلب منفعت شهادت میدهد. در مواردی شاهد باید مرد هم باشد و نیز در صورتی جایز است شهادت دهد که به آن مورد یقین داشته باشد پس شهادت با ظنّ و گمان و تخمین جایز نیست. همچنین در باب وصیت، اگر ...
مسئلۀ 3549 : قسم باید به ذات مقدّس حضرت حق یا یکی از اسمای ذات مقدّس پروردگار باشد و بهتر است با لفظ جلالۀ «اللّه» باشد و عربی بودن آن لازم نیست بلکه با هر لغتی صورت بگیرد کافی است. اما باید ترجمة یکی از نامهای الهی باشد، بنابراین قسم به قرآن‌کریم، پیامبر اسلام، ائمّة معصومین یا یکی از مشاهد مشرف...
مسئلۀ 3556 : ید و داشتن سلطه و اعتبار آن، از مسائل مهم اجتماعی و عقلایی است و اگر ید و استیلای قاهرانه بر چیزی فاقد اعتبار عقلایی باشد، نظام بازار و تبادل و بده و بستان، متزلزل گشته و سامان اجتماعی نابود خواهد شد و اسلام نیز این روش را مورد امضا قرار داده و ید را حجت و دارای قابلیت سندیت دانسته ا...
حدود، تعزیرات و فلسفة آنها
در روایات اسلامی نسبت به اجرای حدود الهی و اهمیت آن تأکید زیادی شده و آمده است که خدای جهان، برای هر چیزی حدّی قرار داده است و تجاوز از آن حدّ هم حدّی دارد و نیز وارد شده که منافع اقامة حدود الهی برای مردم، از چهل روز باران بیشتر است و نیز خدای متعال فرموده است هر کس حدّی...