عنوان: دین و دینداری

یکی از ویژگیهای منحصر به انسان در میان جانداران، گرایش او به تحقیق و جستجوست که از مشخّصه‏های اصلی او محسوب می‌شود؛ همین تحقیق و جستجوست که مسیر تفکر انسان را هموار می‏سازد و به آن نظم و انسجام خاصی می‏بخشد و او را به موجودی منطقی تبدیل می‏کند. آنچه که پیش روی دارید، تبلوری از دغدغه‏ها و تردیدهایی ا...

طبعاً هر کسی نمی‏تواند به تنهایی در همۀ موضوعها آگاهی و اطلاعات لازم را داشته باشد. لذا اگر انسان نسبت به موضوعی آگاهی کافی نداشته باشد و نسبت به آن عالِم نبوده، بلکه جاهل باشد، در چنین حالتی معقول‏ترین گزینه، مراجعه به شخص عالِم و تبعیت از علم و اطلاعات اوست. به این ترتیب «تقلیدِ معقول» عبارت است ا...

یکی از مسائل مطرح در ذهن بسیاری از انسانها، که در مطالب گذشته به بعضی از زوایای آن اشاره شده و به بعضی از سؤالات مطرح در این رابطه پاسخ داده شد، اینست که دین چیست؟ اگر دین درست تعریف شده و تصویری صحیح از آن ارائه شود، بسیاری از سؤالاتی که مطرح شده و یا ممکن است در آینده مطرح شود پاسخ مناسبی پیدا خوا...

به‌طور طبیعی هر مجموعه‌ای از اجزاء و عناصر گوناگون تشکیل می‏شود که با ترکیب و تألیفشان آن مجموعه را به وجود می‏آورند. بنابراین هر مجموعه و هر مرکبی دارای انواعی از تقسیم‏بندی است. قوانین دین هم از این موضوع مستثنی نبوده و طبعاً دارای انواع مختلفی از تقسیم‏بندی است؛ مانند عبادی و غیرعبادی، فردی و اجت...

برای حجّت معانی گوناگونی نقل کرده‏اند؛ اهل منطق از آن معنای خاصی اراده کرده‏اند و علمای اصول نیز معنای خاصی متناسب با اهدافشان از آن اراده کرده‏اند. حجّت در لسان کتاب و سنّت معنایی دارد که در این رساله هم به همان معنا به کار رفته است و آن اینست که حجّت، برهان و اقامۀ دلیل است؛ طوری که راه برای فرد م...

جهل از اوصافی است که در علم اخلاق از آن به رذیله و گاهی حتی أمّ‏الرذایل تعبیر شده است و در برابر علم قرار دارد. اگر جهل أمّ‏الرذایل باشد، طبعاً علم که در مقابل اوست اشرف اوصاف آدمی ‏و امّ‎الفضائل خواهد بود. در شرافت علم همین مقدار بس است که حضرت آدم ابوالبشر، جایگاه بلند خلافت الهی را به دست نیاورد...

همان طور که قبلاً یادآوری کردیم اصول دین گاهی در مقایسه با اصول مذهب و گاهی در مقایسه با فروع دین قرار دارند. در این رساله منظور از آن، اصولی است که در مقایسه با فروع دین طرح می‏شود. لذا اصول دین به این معنا پنج قسم است: 1- توحید، 2- عدل، 3- نبوّت، 4- امامت، 5- معاد، که به‌طور فشرده دربارۀ هر یک از ...

توحید یعنی یگانه دانستن خدای عالم و قائل نبودن شریک برای او در ذات، صفات، افعال، قانون‏گذاری و ولایت. این توحید به دو بخش کلّی منقسم می‏گردد: نظری و عملی. توحید نظری یعنی یگانه دانستن خدای عالم، که این بخش از حیث‏ اندیشه و فکر و بینش توحیدی داشتن معنا می‌شود. توحید عملی هم یعنی موحد شدن و اعتراف کرد...

برای اثبات اقسام سه‌گانۀ توحید نظری، استدلالهای زیادی وجود دارد که در این مقدّمه مجال پرداختن به همۀ آنها نیست، بلکه به‌طور فشرده و با عباراتی ساده و غیرپیچیده به بعضی از آنها اشاره خواهد شد. استدلال ما برای اثبات اقسام سه‌گانۀ توحید نظری چنین است: اگر ذات مقدّس حضرت حق، توحید ذاتی نداشته باشد و دار...

دومین اصل از اصول اعتقادات، عقیده به عدل خداوند است که یکی از اصول مذهب شیعه است. دلیل اینکه اعتقاد به عدل از اصول و ریشه‏های دین قرار داده شده، دو مورد است: 1- در سایر مسائل الهیات و معارف اگر شبهات و اشکالاتی هر چند دشوار به ‌نظر برسد، اما با وجود این چون از قلمرو افکار عامّه بیرون است، هم اشکالات...