مسئلۀ ۲۰۲۸ : کلّیه مخارج و هزینههایی که برای به دست آوردن سود و درآمد مصرف میشود، مانند کرایه حمل و نقل و اجاره بهای توقّف کشتی، دلاّلی و واسطهگری، استهلاک ماشین آلات، پول لاستیک و استهلاک و فرسودگی ابزار کاری که جزء سرمایه است و از منافع و درآمد پولی خریده شده که خمس ندارد یا خمسش داده شده و یا خود سرمایه به گونهای است که مانند خود مخارج سالیانه مورد نیاز است یا اینکه خمس آن اگر داده شود موجب عُسر و حرج میشود، باید تمامی آنها از مخارج سالیانه کسر گردد و به عنوان مخارج به حساب آید و خمس مابقی پرداخت شود.
مسئلۀ ۲۰۲۹ : آنچه از منافع کسب و شغل که در بین سال به مصرف خوراک، پوشاک، اثاثیه، خرید منزل، جهیزیه مورد نیاز دختر، مخارج ازدواج پسر، زیارت و خیرات و مانند اینها میرسد، در صورتی که از شأن پردازنده زیاد نباشد و زیاده روی هم نکرده باشد، خمس ندارد، همچنین آنچه را به مصرف نذر و کفّاره میرساند و نیز مالی را که به کسی میبخشد یا جایزه میدهد در صورتی که از شأن او زیاده نباشد، از مخارج سالیانه حساب شده و خمس ندارد.
مسئلۀ ۲۰۳۰ : هرگاه انسان نتواند یکجا جهیزیه دختر را تهیه کند و مجبور باشد هر سال مقداری از آنرا تهیه کند یا در شهری باشد که معمولاً هر سال مقداری از جهیزیه دختر را تهیه میکنند به‌طوری که تهیه نکردن آن عیب است، چنانچه در بین سال از سود به دست آمدۀ آن سال جهیزیه را فراهم کند خمس آن واجب نمیشود.
مسئلۀ ۲۰۳۱ : اگر کسی خانهای را به‌طور نسیه بخرد و به مرور زمان قسمتی از پول آنرا بپردازد، خمس ندارد و نیز اگر از طریق تعاونی یا هر نهاد دیگری ثبت نام کند و به‌طور اقساط- ماهانه یا سالانه- مقداری پول واریز کند تا پس از چند سال واحدی به او واگذار شود، آن نیز جزء مخارج سالانه است و خمس ندارد، ولی اگر کسی برای تهیه مسکن مورد نیاز خود از طریق بانک یا مؤسسات اعتباری ناچار است درآمد چند سال را جمع کند تا بتواند با آن خانهای خریداری کند، اگر در عُسر و حرج قرار نمیگیرد بنابه احتیاط واجب باید خمس آنچه که از سالهای قبل از خریدن مسکن پسانداز کرده بدهد، ولی آنچه را از درآمد سال خرید مسکن برای آن خرج کرده خمس ندارد. اگر یک سال از درآمد همان سال، زمین خانه را بخرد و از درآمد سال بعد مقداری از آنرا بسازد و همین طور به تدریج ساختمان خانه را به اتمام برساند، خمس واجب نیست.
مسئلۀ ۲۰۳۲ : ماشینی را که انسان برای مسافرتهای شخصی خود و خانوادهاش یا رفتن به زیارت میخرد، اگر خارج از شأن متعارف او نباشد جزء مخارج همان سال به حساب میآید و خمس ندارد، هر چند برای سالهای بعد باقی بماند و اگر برای خرید آن ناچار باشد درآمد چند سال را جمع کند، چنانچه دادن خمس او را در عُسر و حرج قرار نمیدهد، بنا بر احتیاط واجب باید خمس آنچه را که از سالهای قبل از سال خرید پسانداز کرده، بدهد و اگر به مشکل بیفتد، خمس ندارد.
مسئلۀ ۲۰۳۳ : تجمّلات و تشریفات منزل و زندگی، ایاب و ذهاب و میهمانیهای شخص و خانواده او اگر از حدّ متعارف و شأن او بیشتر نباشد، خمس ندارد و اگر از حدّ متعارف و شأن او بیشتر باشد یا همراه با کارهای حرام و نادرست باشد، باید خمس زاید بر متعارف و آن مقداری که برای حرام مصرف شده را بپردازد و شأن افراد بر حسب زمانها، شهرها و اوضاع معیشت عمومی مردم متفاوت است.
مسئلۀ ۲۰۳۴ : مالی را که انسان خرج سفر حج و زیارتهای دیگر میکند، اگر عین آن باقی باشد و از منفعت آن استفاده شود، از مخارج سالی که در آن مسافرت کرده حساب میشود، هرچند تا مقداری از سال بعد هم طول بکشد و اگر بعد از سفر حج از آن بینیاز شود، اقوی آنست که خمس ندارد چون درآمد صدق نمیکند، ولی احتیاط مستحب آنست که خمسش را بدهد، ولی اگر عین آن مال مصرف میشود باید خمس مقداری را که در سال بعد واقع شده بدهد.
مسئلۀ ۲۰۳۵ : اگر انسان مجبور شود از چند سال قبل برای یک سفر زیارتی ثبت نام کند و هزینه را بدهد، چنانچه خمس پول واریزی را نپرداخته باشد، بنا بر احتیاط خمس آنرا آخر همان سال حساب کند و بپردازد، هر چند بنا بر اقوی واجب نیست.
مسئلۀ ۲۰۳۶ : همانطور که مخارج حج جزء مخارج سالیانه است و خمس ندارد، هزینه مقدّمات حج نیز مانند وجوه و مبالغی که دولتها برای صدور ویزا و گذرنامه و مانند آنها میگیرند، جزء مخارج سالیانه است و خمس ندارد.
مسئلۀ ۲۰۳۷ : هزینه حج به‌طور کلّی جزء مخارج سالیانه است و خمس ندارد و در این مورد تفاوتی بین حجّ واجب و عمره نیست و نیز مخارج و هزینههای سفرهای زیارتی هم مؤونه به حساب میآید و خمس ندارد.
مسئلۀ ۲۰۳۸ : اگر کسی عمداً، اعمال و مناسک حجّ خود را باطل، یا به سبب جهل تقصیری و التفات اعمال را باطل کند، هزینه حج جزء مخارج سالیانه او محسوب نمیشود و باید خمس آنرا بپردازد.
مسئلۀ ۲۰۳۹ : اگر در کسب و شغل یا تجارت ضرر کند، ولی مقداری از آذوقه و موادّ غذایی که برای مصرف زندگی خریده است در آخر سال زیاد بیاید، در صورتی که آذوقه باقی مانده به مقدار ضرر یا کمتر است، خمس آنها بر او واجب نیست.
مسئلۀ ۲۰۴۰ : کسی که از کسب و شغل یا تجارت سودی برده است و مال دیگری هم دارد که به آن خمس تعلّق نمیگیرد، میتواند مخارج سالیانه خود را فقط از سود کسب مصرف کند.
مسئلۀ ۲۰۴۱ : کسی که در طول سال سود نبرد، نمیتواند هزینه آن سال را از سود سال بعد جبران کند، ولی اگر برای مخارج خود قرض کند و نتواند تا وقت درآمد سال بعد بپردازد، میتواند بدهی خود را از درآمد سال بعد در وسط سال بدهد.
مسئلۀ ۲۰۴۲ : اگر برای مخارج خود در اوّل سال قرض کند و پیش از تمام شدن سال سودی به دست آورد، میتواند بدهی خود را با آن سود بپردازد.
مسئلۀ ۲۰۴۳ : اگر برای زیادکردن مال یا خرید چیزی که نیاز ندارد قرض کند، نمیتواند بدهی خود را از سود کسب تأمین کند، مگر اینکه آن چیز از بین رفته باشد و به هیچ وجه نتواند بدهی خود را بدهد و ناچار به پرداخت بدهی باشد که در این صورت میتواند در وسط سال از سود هر سال آنرا اد ا کند.
مسئلۀ ۲۰۴۴ : کسی که بدهی شرعی خود را با مجتهد جامع شرایط یا نماینده او دستگردان کرده یا بدون اینکه دستگردان کرده باشد میخواهد به تدریج بپردازد، نمیتواند از درآمد سالهای بعد پرداخت کند، مگر اینکه اول خمس درآمد آن سال را بدهد، آنگاه از همان پول خمس داده، بدهی شرعی خود را پرداخت کند.
مسئلۀ ۲۰۴۵ : اگر مستأجر مبلغی را به عنوان سرقفلی مغازه بپردازد، حکم سرمایه را دارد و در صورتی که در عُسر و حرج قرار نگیرد، باید آخر سال خمس آنرا بدهد و کسی هم که سرقفلی گرفته اگر تا آخر سال آنرا به مصرف مؤونه نرساند و باقی بماند، باید خمس آنرا بدهد.