مسئلۀ ۱۷۶۹ : اگر روزهدار در ماه رمضان و قضای آن، جُنُب، حائض یا نفاس شود و عمداً تا نماز صبح غسل نکند، یا اگر وظیفۀ او تیمّم است تیمّم نکند، روزۀ او باطل میشود.
مسئلۀ ۱۷۷۰ : اگر روزهدار در ماه رمضان یا روزۀ واجبی که مثل روزۀ رمضان وقت معین دارد، تا اذان صبح سهواً و یا به خاطر عذر غسل نکند یا اگر وظیفهاش تیمّم است، تیمّم نکند، مثلاً نداند که جنب شده یا دیگری نگذارد که غسل یا تیمّم کند، روزهاش صحیح است.
مسئلۀ ۱۷۷۱ : کسی که جنب است و میخواهد در غیر رمضان روزهای بگیرد که وقت معین دارد، اگر عمداً تا تنگی وقت غسل نکند، میتواند با تیمّم روزه بگیرد و روزهاش صحیح است، ولی به خاطر تأخیر عمدی غسل معصیتکار است.
مسئلۀ ۱۷۷۲ : اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش کند و پس از یک روز یادش بیاید، قضای همان روز را بگیرد و اگر بعد از چند روز یادش بیاید قضای هر چند روز را که میداند جنب بوده است بگیرد و اگر میداند چند روز جنب بوده، ولی نداند مثلاً سه روز بوده است یا چهار روز، در صورتی که منشأ شک کوتاهی خودش نباشد و از قبیل دوران امر بین اقلّ و اکثر باشد و قضای اقل را بجای آورد کافی است.
مسئلۀ ۱۷۷۳ : کسی که در شب ماه رمضان نه برای غسل وقت دارد و نه برای تیمّم، نباید خود را جنب کند و اگر خود را عمداً جنب کند روزهاش باطل است و باید هم قضای روزه را بگیرد و هم کفّاره بدهد، ولی اگر تنها برای تیمّم وقت داشته باشد در صورتی که عمداّ خود را جنب کرده و تیمّم کند، روزهاش صحیح، ولی گناه کرده است.
مسئلۀ ۱۷۷۴ : اگر انسان در شب ماه رمضان اطمینان یا گمان داشته باشد که اگر جنب شود به اندازه غسل جنابت وقت خواهد داشت و خود را جنب کند و بعداً معلوم شود که به اندازه غسل وقت نداشته و تیمّم بدل از غسل کند روزهاش صحیح است و همچنین است بنا بر اظهر اگر گمان داشته باشد که وقت به اندازه غسل خواهد داشت و خود را جنب کند و بعد معلوم شود وقت نداشته و تیمّم بدل از غسل کند روزهاش صحیح است.
مسئلۀ ۱۷۷۵ : کسی که در ماه رمضان واجب است برای روزه تیمّم کند، واجب نیست بعد از تیمّم تا اذان صبح بیدار بماند، گرچه بهتر است تا صبح نخوابد و از او حدث دیگری هم سر نزند.
مسئلۀ ۱۷۷۶ : کسی که در شب ماه رمضان جنب شده است اگر بخواهد بخوابد، چهار حالت برایش وجود دارد:
1- در صورتی که بداند تا اذان صبح بیدار نمیشود یا عادت به بیدار شدن ندارد، بنا بر احتیاط واجب نباید بخوابد ودر صورتی که بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، روزهاش باطل و قضا وکفّاره بر او واجب میشود.
2- اگر میداند یا گمان و یا عادت دارد پیش از اذان صبح بیدار شود، یکی از این دو حالت را دارد:
الف- چنانچه با این تصمیم که پس از بیدار شدن غسل کند بخوابد، ولی تا اذان بیدار نشود، روزهاش صحیح است.
ب- اگر از خواب اوّل بیدار شود و با این تصمیم بخوابد و بیدار نشود، حکم بند الف را دارد و ظاهراً بین خواب اول و دوم و سوم فرقی نیست، اگرچه احتیاط آنست اگر از خواب اول بیدار شد دوباره به خواب نرود و این احتیاط در خواب سوّم مؤکدتر است.
3- اگر میداند یا احتمال میدهد برای اذان صبح بیدار میشود، ولی تصمیم بر غسل بعد از بیدار شدن نداشته یا تردید داشته باشد که غسل کند یا نه، در صورتی که بخوابد و تا اذان صبح بیدار نشود، روزهاش باطل است و قضا و کفّاره نیز بر او واجب میشود برای اینکه از موارد بقای عمدی بر جنابت است.
4- اگر میداند یا احتمال میدهد که اگر بخوابد برای اذان صبح بیدار میشود و بعد به‌طور کلّی از جنابت و غسل غفلت داشته باشد و تا اذان صبح در خواب بماند، روزهاش صحیح است چون تعمّد بر بقای بر جنابت صدق نمیکند.
مسئلۀ ۱۷۷۷ : اگر روزهدار در روز محتلم شود، لازم نیست فوراً غسل کند.
مسئلۀ ۱۷۷۸ : مواردی که میان خواب اول و خوابهای بعدی از نظر حکم فرق وجود دارد خواب اول، خوابی است که بعد از جنابت واقع میشود، بنابراین خوابی را که انسان در آن محتلم شده است نباید خواب اول به حساب آورد و همچنین اگر بین خوابهای اول، دوم و سوم از حیث بطلان روزه و وجوب کفّاره فرقی وجود داشته باشد، میان خوابهای سوم، چهارم و بالاتر فرقی وجود ندارد و حکم خواب چهارم یا بیشتر همان حکم خواب سوم است، گرچه اظهر آنست که میان آنها تفاوتی وجود ندارد.
مسئلۀ ۱۷۷۹ : اگر در ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شده و متوجّه شود که محتلم شده، روزهاش صحیح است، اگرچه بداند که قبل از اذان محتلم شده است.
مسئلۀ ۱۷۸۰ : کسی که میخواهد قضای روزۀ رمضان را بگیرد اگر تا اذان صبح، هر چند عمدی نباشد، جُنب بماند، چنانچه وقت قضا وسعت دارد، روزۀ او باطل است و اگر وقت وسعت ندارد، بنا بر احتیاط آن روز را امساک کند و بعد از رمضان آنرا قضا کند.
مسئلۀ ۱۷۸۱ : اگر در روزۀ واجبی غیر از رمضان و قضای آن، تا اذان صبح جنب بماند، ظاهر آنست که اگر عمداً هم جنب بماند، روزهاش صحیح است چه واجب معین باشد و چه غیر معین، ولی احتیاطاً در صورتی که عمدی بوده تیمّم کند و با تیمّم روزه را بگیرد و بعد از رمضان قضا کند و این احتیاط در واجب غیر معین مؤکدتر است.
مسئلۀ ۱۷۸۲ : اگر زن قبل از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و عمداً غسل نکند و در تنگی وقت هم تیمّم نکند، روزۀ او در ماه رمضان باطل است و بنا بر احتیاط واجب قضای رمضان هم همین حکم را دارد.
مسئلۀ ۱۷۸۳ : اگر زن قبل از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و وقت برای غسل نداشته باشد، تیمّم کند و لازم نیست تا اذان صبح بیدار بماند، روزهاش صحیح است و در این جهت میان روزۀ رمضان و قضای آن و روزههای واجب غیر معین و مستحبی فرقی نیست، اگرچه بهتر آنست که در روزههای واجب غیر معین و مستحب با تیمّم روزه نگیرد.
مسئلۀ ۱۷۸۴ : اگر زن نزدیک اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و برای هیچ کدام از غسل و تیمّم وقت نداشته باشد، یا بعد از اذان بفهمد که پیش از اذان پاک شده، روزهاش صحیح است، چه واجب و چه مستحب و چه واجب معین باشد و چه غیر معین، اگرچه در قضای رمضان در صورت وسعت وقت صحت روزه خالی از اشکال نیست و در روزۀ مستحب یا روزههای واجب غیر معین مانند کفّاره که وقت آن معین نیست، بهتر آنست که با تیمّم روزه نگیرند.
مسئلۀ ۱۷۸۵ : اگر زن بعد از اذان صبح از خون حیض یا نفاس پاک شود یا در وسط روز خون حیض یا نفاس ببیند، اگرچه نزدیک غروب باشد، روزۀ او باطل است.
مسئلۀ ۱۷۸۶ : اگر زن غسل حیض یا نفاس خود را فراموش کند و بعد از یک یا چند روز یادش بیاید، ظاهر آنست که روزههایی که گرفته صحیح است، گرچه بهتر آنست که قضای آنها را هم بجای آورد.
مسئلۀ ۱۷۸۷ : زنی که در حال استحاضه است اگر غسلهای خود را به ترتیبی که در احکام استحاضه گفته شد انجام دهد، روزۀ او صحیح است.
مسئلۀ ۱۷۸۸ : کسی که مس میت کرده است، میتواند بدون غسل مس میت روزه بگیرد و اگر در حال روزه هم میت را لمس کند روزهاش باطل نمیشود.
مسئلۀ ۱۷۸۹ : کسی که به اصطلاح فاقد طهورین است، یعنی نه آب برای وضو و غسل دارد و نه چیزهایی که تیمّم به آنها صحیح است، میتواند بدون غسل و تیمّم روزه بگیرد و در این مسئله تفاوتی بین جنابت و حیض و نفاس وجود ندارد.