مسئلۀ ۲۳۷۲ : هر کالایی که فروخته میشود و جنس یا پولی که در عوض آن داده میشود، باید دارای شرایط زیر باشد:
1- مقدار آن از هر طریق که امکان دارد معلوم باشد.
2- باید قدرت تحویل آنرا داشته باشند. بنابراین فروش اتومبیل به سرقت رفته و اسب گریخته به کسی که نمیتواند آنها را بیابد جایز نبوده و باطل است، مگر آنکه اتومبیل سرقت رفته یا اسب گریخته را همراه یک کالای دیگر مانند فرش بفروشد و قدرت تحویل فرش را داشته و معامله عقلایی باشد، در این صورت معامله صحیح است و همین حکم در عوض آن کالا هم جاری است.
3- تمام خصوصیاتی که در کالا یا در عوض آن وجود دارد و به سبب آن خصوصیات علاقه و رغبت خریدار را جلب کرده است، در کالا موجود باشد.
4- در کالای مورد معامله و عوض آن، کسی حقّی نداشته باشد. بنابراین اگر خود کالا در گرو کسی باشد، بدون اجازۀ او نمیتوان آنرا فروخت و نیز جنسی که به عنوان عوض داده میشود اگر گروگان باشد بدون اجازۀ مرتهن، نمیشود آن را فروخت.
5- عین مال را بفروشند. بنابراین مثلاً اگر منفعت یک ساله خانه یا مغازه و مانند اینها را بفروشند، صحیح نیست، ولی اگر مال را اجاره بدهد و خریدار منفعت یک ساله را به جای پول کالا بدهد، صحیح است.
مسئلۀ ۲۳۷۳ : اگر در هر معامله یکی از شرایط مذکور در مسئلۀ قبل نباشد معامله باطل است، مگر در مواردی که مال یا عوض آن متعلّق به حقّی باشد که با رضایت و اجازۀ صاحب حق، ساقط میشود، در این صورت اگر معامله صورت گیرد و صاحب حق بعد از معامله اجازه دهد، معامله صحیح است و در صورت بطلان معامله اگر فروشنده و خریدار با علم به بطلان، اجازۀ تصرّف به همدیگر داده باشند، تصرّف ایشان بلا مانع است.
مسئلۀ ۲۳۷۴ : مقدار کالا به پیمانه، توزین، متراژ، شمردن و مشاهده کردن، معلوم میشود، اگر جنسی را در شهری با وزن یا پیمانه معلوم کرده و میفروشند و همان جنس را در شهر دیگر با عدد و شمارش یا با مشاهده معامله میکنند، در شهر اولی باید با پیمانه یا وزن معامله کنند و میتوانند در شهر دیگر با روال خود آن شهر معامله را انجام دهند.
مسئلۀ ۲۳۷۵ : خرید و فروش عین و ملکی که در اجاره دیگری است بلامانع است. اما تا زمانی که مدّت اجاره آن تمام نشده حقّ استفاده از آن برای مستأجر است و اگر خریدار نمیدانسته آن ملک اجاره داده شده است یا میدانسته، ولی فکر میکرده مدّت اجاره بیشتر از اندازهای بوده که او در نظر داشته است، میتواند معامله را فسخ کند.
مسئلۀ ۲۳۷۶ : اگر خریدار جنس را برای دیدن یا بعد از دیدن برای تصمیم گیری نهایی از فروشنده بگیرد و مدّتی در نزد خریدار بماند و از بین برود، در صورتی که آن مدّت متعارف باشد و در حفظ و نگهداری آن کوتاهی نکرده باشد، اظهر آنست که ضامن نیست، ولی اگر مدّت نگهداری بیش از حدّ متعارف باشد یا در حفظ آن به نوعیکوتاهی کرده باشد، ضامن است.