وقف در نظام وحیانی اسلام از اهمیت والایی برخوردار است و برای آن ثواب و جزای نیک وعده داده شده است، حتی در لسان روایات اسلامی از آن به صدقۀ جاریه که یک جریان نیک و مستمر است، تعبیر شده است. در اینباره از رسول گرامی اسلام وارد شده که فرمودند: وقتی که فرد مُرد و از دنیا رفت پرونده او بسته میشود و اعمال و کارهای او کلاً پایان میپذیرد، جز سه چیز که جاودانه و مستمر میماند:
1- فرزند صالحی که از او میماند و برای پدر و مادرش دعا میکند.
2- علم و دانشی که میماند و دیگران از ثمره و آثار آن بهرهمند میشوند.
3- صدقه جاریهای که از آن وقف اراده شده است.
نیز در لسان روایات اسلامی وقف از مصادیق قطعی صدقه جاریه شناخته شده است.
مسئلۀ ۲۸۵۸ : وقف در مقابل حرکت و جریان و به معنای سکون، حبس و وقوف آمده است و در اصطلاح فقها به همین معنا به کار برده شده و آن عبارت از این است که انسان ملک ثابتی را نگهدارد و منافع آنرا برای شخص یا اشخاص یا برای کار و مصرفی فردی و اجتماعی و برای عنوانی تعیین کند، مثلاً زمینی را برای مسجد یا حسینیه یا به عنوان مدرسه یا برای فقرا مخصوص سازد. این نوع عمل را در اصطلاح «وقف» و به مالی که وقف شده «عین موقوفه» و به کسی که وقف میکند، «واقف» و به آن موردی که برای مصرف شدن در آن، وقف شده «موقوفٌ علیه» گفته میشود.
مسئلۀ ۲۸۵۹ : وقف بر دو قسم است:
1- وقف خاص: مانند وقف چیزی بر اولاد خود یا برای خانواده فلان شخص خاص و فلان قبیله معین.
2- وقف عام: که اختصاص به افراد خاص ندارد، مثل وقف مسجد و حسینیه برای فقرا و سادات.
مسئلۀ ۲۸۶۰ : وقتی که کسی چیزی را وقف کرد و به موقوف علیه یا متولی وقف، تحویل داد، از اختیار واقف خارج است و نه خود واقف و نه دیگران حق ندارند آنرا ببخشند یا بفروشند و مورد نقل و انتقال قرار دهند وکسی غیر از موقوف علیهم، مطابق آنچه در وقف نامه آمده است، از آن ملک ارث نمیبرد و در بعضی موارد مطابق شرایط خاصی که در مسوغات بیع اعیان موقوفه، در مسائل ۲۳۷۷، ۲۳۷۸ و ۲۳۷۹ گفته شد، میتوان اعیان موقوفه را فروخت.