مسئلۀ ۸۸۰ خانۀ کعبه که در مکۀ مکرّمه قرار دارد قبلۀ مسلمانان جهان است. کسانی که در مسجدالحرام و نزدیک خانۀ کعبه قرار دارند، واجب است هنگام نماز خواندن به‌طور دقیق مقابل آن بایستند و کعبه را در برابر خود قرار دهند و به طرف آن نماز بخوانند، امّا کسانی که در جاهای دور قرار دارند اگر طوری به طرف کعبه بایستند که گفته شود رو به قبله ایستادهاند کفایت میکند؛ تمامی کارهایی که مانند ذبح حیوانات واجب است رو به قبله انجام گیرد نیز همین طور است.
مسئلۀ ۸۸۱ کسانی که نماز واجب را ایستاده میخوانند واجب است صورت و سینه و شکم آنها رو به قبله باشد و لازم نیست سر زانوها و انگشتان نیز به طرف قبله باشد، گرچه بهتر است.
مسئلۀ ۸۸۲ کسانی که معذورند و نشسته نماز واجب میخوانند، واجب است صورت سینه و شکم آنها به طرف قبله باشد.
مسئلۀ ۸۸۳ کسانی که معذورند و حتّی نمیتوانند نشسته نماز بخوانند و میخواهند خوابیده نماز واجب بخوانند، واجب است اگر بتوانند به پهلوی راست طوری بخوابند که جلوی بدن رو به قبله باشد و اگر نتوانند باید به پهلوی چپ طوری بخوابند که جلوی بدن آنها رو به قبله باشد و اگر این حالت هم ممکن نباشد واجب است در حال نماز به پشت بخوابند به‌طوری که کف پاهای آنان رو به قبله باشد.
مسئلۀ ۸۸۴ نماز احتیاط و سجده و تشهّد فراموش شده در حکم نماز واجب است و باید رو به قبله باشد، در مورد سجدۀ سهو نیز احتیاط آنست که رو به قبله باشد.
مسئلۀ ۸۸۵ لازم نیست نمازهای مستحبی که در حال راه رفتن یا سواره خوانده میشوند رو به قبله باشند، اما احتیاط واجب آنست که اگر در حال استقرار و سکون هستند، رو به قبله خوانده شوند.
مسئلۀ ۸۸۶ کسی‌که میخواهد نماز بخواند واجب است برای پیدا کردن قبله تلاش کند تا به سمت قبله یقین پیدا کند و نیز میتواند به گفتۀ دو شاهد عادل که از روی نشانههای حسّی شهادت میدهند یا به قول کسی که با قواعد علمی قبله را میشناسد و مورد اطمینان است عمل کند و اگر هیچ کدام از اینها عملی نشد، واجب است به ظنّ و گمانی که از محراب مسلمانان یا قبور آنان یا از هر راه دیگری پیدا میشود عمل کند؛ حتّی اگر از گفتۀ فاسق یا کافری که به واسطۀ قواعد علمی قبله را میشناسد، گمان به قبله پیدا کند کفایت میکند.
مسئلۀ ۸۸۷ کسی‌که گمان به قبله دارد چنانچه بتواند گمان قویتری پیدا کند، نمیتواند به گمان خود عمل کند، مثلاً اگر میهمان از گفتۀ صاحب‌خانه گمان به قبله پیدا کند، ولی بتواند از راه دیگر گمان بیشتری حاصل کند، نباید به گفتۀ صاحب‌خانه قناعت کند.
مسئلۀ ۸۸۸ اگر برای پیدا کردن قبله هیچ راه و هیچ وسیلهای ندارد یا با وجود تلاش گمانش به هیچ طرف نمیرود، چنانچه وقت نماز وسعت دارد بنا بر احتیاط واجب چهار نماز به چهار طرف بخواند، اگرچه اقوی آنست یک نماز به یکی از جهات چهارگانه کفایت می کند. و اگر به اندازه چهار نماز وقت ندارد به اندازهای که وقت دارد نماز بخواند، مثلاً اگر فقط به اندازه یک نماز وقت دارد باید نماز را به هر طرفی که میخواهد بخواند و بنا بر احتیاط قضای نماز را هم بجا آورد و باید نمازها را به گونهای بخواند که یقین کند یکی از آنها رو به قبله باشد یا انحراف آن به طرف راست یا چپ قبله نرسیده باشد، یعنی کمتر از چهل و پنج درجه باشد.
مسئلۀ ۸۸۹ اگر یقین یا گمان کند که قبله در یکی از دو طرف است واجب است به هر دو طرف نماز بخواند و اگر به طرفهای دیگر هم گمان ضعیف داشته باشد بهتر است به چهار طرف نماز بخواند.
مسئلۀ ۸۹۰ کسی‌که باید به چند طرف نماز بخواند، اگر بخواهد نمازهای ظهر و عصر یا مغرب و عشا را بخواند، واجب است به ترتیب بخواند، مثلاً نماز ظهر قبل از عصر و نماز مغرب قبل از عشا خوانده شود و بهتر است نماز اول را به هر چند طرف که واجب است بخواند سپس نماز دوّم را شروع کند.
مسئلۀ ۸۹۱ کسی‌که یقین به قبله ندارد، اگر بخواهد غیر از نماز کاری کند که واجب است رو به قبله باشد، مثلاً بخواهد سر حیوانی را ببرد، واجب است طبق ظنّ و گمانش عمل کند و اگر گمان ممکن نیست به هر طرف که انجام دهد صحیح است.
مسئلۀ ۸۹۲ در صورتی‌که با علم و عمداً حیوانی را رو به قبله ذبح نکند، آن حیوان نجس و گوشتش حرام است. اگر قبله را فراموش کند یا جاهل به قبله باشد یا حکم و موضوع را نداند یا رعایت قبله به هیچ وجه ممکن نباشد، در این حالات اگر حیوانی را ذبح کند آن حیوان پاک و حلال است.
مسئلۀ ۸۹۳ اگر میت مسلمانی را رو به قبله دفن نکرده باشند، واجب است قبر را بشکافند و میت را رو به قبله دفن کنند، مگر اینکه جسد میت متلاشی شده باشد و نبش و شکافتن قبر او موجب هتک حرمت و بی‌احترامی به او بشود که در این صورت نبش قبر جایز نیست.
مسئلۀ ۸۹۴ برای کسانی که عالم و عامد هستند و غفلت از قبله ندارند خود خانۀ کعبه، قبله است. بنابراین اگر با علم و اختیار قبله را رعایت نکنند، نمازشان باطل است؛ اگرچه مقدار انحراف به حدّ سمت راست و چپ قبله نرسیده باشد. ولی اگر جاهل به حکم باشند یا اینکه حکم را فراموش کرده باشند یا در اجتهاد و جستجوی قبله خطا کرده باشند، اگر انحراف از قبله در حد چپ و راست و پشت به قبله نرسیده باشد و بعد از پایان نماز انحراف را بفهمند، نمازشان درست است و نه اعاده دارد و نه قضا، چون مابین یمین و یسار (راست و چپ) برای این افراد قبله محسوب است؛ ولی اگر در وسط نماز بفهمند این مقدار از قبله انحراف صورت گرفته است در این صورت آن مقداری که خواندهاند درست است و مابقی را به طرف قبله برمی‌گردانند و نماز را تمام میکنند، اگرچه احتیاط مستحب آنست که نماز را اعاده کنند. برای کسانی هم که جاهل به حکم هستند یا بدون تلاش و کوشش برای پیدا کردن قبله نماز خواندهاند احتیاط مؤکدتر است. اگر انحراف از قبله در حدّ یمین و یسار یا پشت به قبله باشد، اگر در اثنای نماز بفهمند و وقت نیز ولو به اندازه یک رکعت باقی مانده باشد، باید نماز را به هم بزنند و از اول رو به قبله بخوانند، ولی اگر در اثنای نماز معلوم شود که انحراف از قبله در حدّ یمین، یسار یا پشت به قبله بوده، ولی وقت به اندازۀ حتی یک رکعت هم باقی نمانده است یا بعد از نماز معلوم شود انحراف از قبله به اندازه دست راست و چپ یا پشت به قبله واقع شده است، اقوی آنست که نماز صحیح است و نه اعاده لازم است و نه قضا؛ اگرچه احتیاط مستحب آنست که در همۀ این موارد نماز را اعاده کنند، به خصوص در مواردی که معلوم شود نماز پشت به قبله واقع شده است یا در اثنای نماز معلوم شود، ولی به اندازه یک رکعت از وقت باقی نمانده باشد، احتیاط مؤکدتر است.