مسئلۀ ۳۷۱۴ : مواردی که جنایتی بر یکی از اعضای بدن آدمی وارد شود، اگر از طرف شارع برای آن مورد چیزی به صورت معین مقدّر شده است که آنرا «دیه» مینامند. موارد زیادی از دیات در مسائل گذشته بیان شد، ولی شامل همۀ آنها نبود و هر کس بخواهد در مورد همۀ آنها اطلاع پیدا کند باید به کتابهای مفصّل فقهی مراجعه کند. اما اگر از طرف شارع چیز خاصی برای آن تعیین و تقدیر نشده است که گاهی از آن به «اَرش» تعبیر میکنند و گاهی «حکومت». بعضی گفتهاند منظور از هر دو یکی است، بعضیها فرق گذاشتهاند و گفتهاند حکومت در جایی است که حاکم حکم کند او را عبد فرض کنند که اگر بنده و قابل فروش بود، تفاوت قیمت سالم و معیوب به چه نسبت میشد، به همین نسبت از دیۀ کامل انسان بپردازد. اما در ارش، نقص در نظر گرفته میشود بدون اینکه او را عبدِ قابل فروش فرض کنند. بعضیها نیز گفتهاند حکومت شامل صلح هم میشود حتی اگر صلحِ قهری باشد ولی ارش معین است و شامل صلح نمیشود.
مسئلۀ ۳۷۱۵ : اقوی و اظهر آنست که ارش و حکومت در باب جنایات بر اطراف به یک معناست و چون تعیین آن بر عهدۀ حاکم شرع عادل، خبیر و وارد است و اختیار هر دو موکول به نظر وی است؛ اگر بخواهد ارش معین کند، تفاوت میان قیمت سالم و معیوب را دستور میدهد بپردازند مثلاً اگر مجنی علیه عبد بود و قابل فروش و سالمش ده میلیون تومان ارزش داشت و مجروحش هشت میلیون تومان، دستور میداد دو میلیون که یکپنجم دیه کامل است به مجنی علیه پرداخت شود و اگر حکومت کرد، جنایت را مشاهده میکرد و نوع جنایت را میدید و خصوصیات و قدر و اندازه آنرا ملاحظه کرده و آنرا با موارد مشابه مقایسه میکرد و مطابق تشخیص و خبرگیاش حکم میداد.