سؤال: با عرض سلام با توجه به مستحدثه بودن مسائل مربوط به بورس اوراق بهادار و لزوم مشخص شدن حکم فقهی برخی فعالیت هایی که در این بازار در قالب معاملات صورت می گیرد ، لازم دانستیم تا از محضر آن مرجع عالی قدر طرح استفتاء نماییم . ۱) در بازار بورس ، معاملاتی تحت عنوان «بورس بازی» و یا به تعبیر فعالان این بازار ، «سفته بازی» صورت می گیرد ؛ بدین صورت که شخص ، در یک روز سهامی را می خرد و ممکن است همان روز یا فردای آن روز یا در فاصله ای بیش تر ، اقدام به فروش مجدد سهم نموده و سودی را از این راه کسب نماید . در واقع این سود صرفاً از محل افزایش بهای آن سهم می باشد که در آن بازه ی زمانی تحت ملکیت این شخص بوده است . حکم کلی این معامله و سود حاصل از آن چیست ؟ ۲) آیا شباهت معامله ی فوق به بخت آزمایی و قمار ، باعث ایراد معامله ی مذکور نمی گردد ؟ و چنان چه شخص با علم نسبی به سودآور بودن این سهم در روز های آتی اقدام به خرید نماید آیا این شبهه برطرف می گردد و یا هم چنان پا بر جاست ؟ ۳) چنان چه در این فرآیند سودآوری و افزایش بهای یک سهم ، جو سازی های خبری و احیاناً فعالیت های مشکوک اقتصادی و شایعات تاثیر داشته باشد ، آیا در حلیت و حرمت این معامله و سود اکتسابی آن تاثیر شرعی دارد ؟ ۴) با توجه به این که ضرر زدن به مسلمان بنا بر مبانی فقهی کراهت دارد و در این نوع معامله هم همواره کسب سود برای یک فرد به معنای ایجاد ضرر برای دیگری است ( در اکثر موارد ) می توان حکم به کراهت این معامله کرد ؟ ۵) با توجه به این که در حال حاضر این معامله از منظر قانونی هیچ اشکالی نداشته و اجرا می شود ، این جواز قانونی می تواند به معنای حلیت فقهی و شرعی باشد ؟

سوال

پاسخ:

با سلام و تحیت؛

فرض سؤال اول اشکالی ندارد.

در فرض سؤال دوم قیاس مورد با بخت آزمائی و قمار، قیاس مع الفارق است. در بخت آزمائی متعلق بیع مجهول است و در قمار نیز اکل مال به باطل است ولی در بورس یک سهم است که خرید و فروش می شود و بازار و نوسانات، در قیمت آن مؤثر است و نمی توان با آن مانند دو مورد یاد شده عمل کرد.

سؤال سوم: در صورتی که تأثیر به قدری فاحش باشد که عقلا آن را غیرعادی تلقی کنند، می توان آن معامله را غرری و ناصحیح خواند ولی اگر چنین نبود، شائبه حرمت ندارد.

سؤال چهارم: در اینجا ضرری به فردی وارد نمی شود بلکه عدم نفع وجود دارد و در معامله ای که عدم نفع هست، نمی توان حکم به کراهت داد. لازم به توضیح است که بین ضرر و عدم نفع تفاوت وجود دارد.

سؤال پنجم: این معامله عقلائی و بلااشکال است و قانونی بودن آن نیز بر این امر صحه می گذارد.



0
adminfaq 8 سال 0 Answers 406 views 0