مسئلۀ ۲۸۹۶ : صدقه به صورت کلّی به دو قسم تقسیم میشود:
۱- صدقات واجب مانند زکات مالی، زکات فطره، کفّارات گوناگون و ردّ مظالم یعنی جبران خسارتها و تجاوزاتی که به وسیلۀ انسان به اموال مردم وارد میشود و چون صاحبان آنها را نمیشناسد، با اجازۀ حاکم شرع جامع شرایط صدقه داده میشود.
۲- صدقه مستحب یعنی احسانات و کمکهای مالی به دیگران که در روایات رهبران الهی دربارۀ آثار و برکات آنها مطالب فراوانی وارد شده است.
مسئلۀ ۲۸۹۷ : صدقه دهنده باید عاقل، بالغ و غیر سفیه باشد و نیز به علت ورشکستگی از تصرف در اموال خود منع نشده باشد. صدقه باید با قصد قربت و بدون عوض به شخص مورد نظر داده شود.
مسئلۀ ۲۸۹۸ : صدقه پسگرفته نمیشود، بنابراین صدقه دهنده پس از آنکه صدقه را به طرف تحویل داد، نمیتواند آنرا به هم بزند، اگرچه از ارحام و خویشاوندان او نباشد.
مسئلۀ ۲۸۹۹ : لازم نیست که صدقۀ مستحب فقط به دست مسلمان یا مؤمن برسد، بلکه میتوان به غیرمسلمان فقیری که با مسلمین در جنگ نیست و از دشمنان اهلبیت نیز نیست، صدقه داد؛ مانند اهل کتابی که در ذمۀ مسلمانان زندگی میکنند.
مسئلۀ ۲۹۰۰ : صدقه مستحب اختصاصی به کمکهای مالی ندارد، بلکه هرکار و اقدامی که غرض عقلایی داشته باشد و برای جلب رضای خداوند انجام شود، صدقه است.
مسئلۀ ۲۹۰۱ : اگر کسی فقط میتواند یکی از این دو کار را انجام دهد که یا نسبت به خانوادهاش توسعه و رفاه در حد متعارف ایجاد کند و یا صدقه مستحب انجام دهد، توسعه و ایجاد رفاه برای خانوادهاش مقدم است.
مسئلۀ ۲۹۰۲ : سید میتواند صدقه واجب و مستحب خودش را هم به سید بدهد و هم غیر سید. غیر سید صدقات مستحبی خودش را میتواند به سید بدهد، ظاهراً دادن کفّارات و ردّ مظالم به سید ایرادی ندارد، ولی احتیاط در ترک آنست. اما صدقات واجبه مانند زکات مال و فطره را غیر سید نمیتواند به سید بدهد.
مسئلۀ ۲۹۰۳ : کراهت دارد کسی که چیزی را صدقه داده، از گیرنده دوباره آنرا بخرد یا به عنوان بخشش آنرا بپذیرد و یا به هر عنوان دیگری آنرا به دست آورد، ولیاگر همان چیز به صورت ارث به او برسد، ایراد ندارد.
مسئلۀ ۲۹۰۴ : ردّ درخواست کسی که کمک بخواهد، مکروه است و نیز عمل کسی که نیاز ندارد و درخواست کمک میکند، کراهت شدید دارد.