دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی بیات زنجانی پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی بیات زنجانی
مسئلۀ ۳۳۹۹ : دسته سوّم از ورّاث عمو، عمه، دایی، خاله و در نبود آنها اولادشان هستند، همان طور که در باب اول ارث گفته شد اگر هیچ یک از ورثه دسته اول و دوم موجود نباشند، ارث به این دسته میرسد.
مسئلۀ ۳۴۰۰ : اگر وارث میت تنها یک عمو یا یک عمّه باشد، چه پدری و مادری باشد و چه تنها پدری و چه تنها مادری، همۀ مال میت به او میرسد، ولی اگر چند عمو یا چند عمه باشند و همۀ آنان پدری و مادری یا همه پدری باشند، مال میت میان آنان به‌طور مساوی تقسیم میشود منتها اگر عمو و عمه با هم باشند و همه پدری و مادری یا پدری باشند، مطابق قاعده ارث، طوری باید تقسیم کنند که عمو دو برابر عمه ارث ببرد، مثلاً اگر تنها وارث میت دو عمو و یک عمه باشند، مال را پنج قسمت میکنند، یک قسمت مال عمه و مابقی میان دو عمو به‌طور مساوی تقسیم میگردد.
مسئلۀ ۳۴۰۱ : اگر وارث میت فقط چند عموی مادری یا فقط چند عمه مادری باشند، مال میت میان آنان به‌طور مساوی تقسیم میشود ولی اگر میت فقط چند عمو و عمه مادری داشته باشد، ظاهر آنست که بین آنان به‌طور یکسان تقسیم میشود ولی احتیاط اکید آنست که مصالحه کنند.
مسئلۀ ۳۴۰۲ : اگر وارث میت عمو و عمه باشد و بعضی پدری و بعضی مادری و بعضی هم پدری و هم مادری باشند، با بودن عمو و عمه پدری و مادری به عمو و عمه پدری چیزی نمیرسد، بنابراین اگر میت یک عمو یا عمه مادری دارد و یک عمو و عمه پدری و مادری، مال را به شش قسمت تقسیم میکنند یک قسمت آن به عمو و عمه مادری میرسد و مابقی را که پنج قسمت است بین عمو و عمه پدری تقسیم میکنند طوری که به عمو دو برابر عمه ارث برسد و اگر چند عمو و عمه مادری و چند عمو و عمه پدری و مادری داشته باشد مال را به سه قسمت تقسیم میکنند و دو قسمت آنرا بین عمو و عمه پدری و مادری طوری تقسیم میکنند که عمو دو برابر عمه ارث ببرد و یک قسمت آنرا به عمو و عمه مادری میدهند که بین خودشان تقسیم کنند، اگرچه ظاهر آنست که به‌طور یکسان تقسیم کنند ولی احتیاط اکید آنست که در تقسیم با یکدیگر صلح کنند.
مسئلۀ ۳۴۰۳ : اگر وارث میت فقط یک دایی یا یک خاله مادری و دایی و خاله پدری و مادری و دایی و خاله تنها پدری باشد، با بودن دایی و خاله پدری و مادری، دایی و خاله تنها پدری ارث نمیبرند پس مال میت را شش قسمت میکنند- به دلیل اینکه متقرب به مادر یک نفر است- یک قسمت آن به دایی و خاله مادری میرسد و مابقی که پنج قسمت است به دایی و خاله پدری و مادری میرسد و احتیاط آنست که در تقسیم آن دایی و خاله پدری و مادری با همدیگر صلح کنند.
مسئلۀ ۳۴۰۴ : اگر وارث میت فقط دایی و خال پدری و دایی و خال مادری و دایی و خال پدری و مادری باشند، با بودن دایی و خال پدری و مادری، دایی و خال تنها پدری ارث نمیبرند و چون متقرب به مادر بیشتر از یک نفر است باید مال را به سه قسمت تقسیم کنند، یک قسمت آنرا به دایی و خاله مادری میدهند که به‌طور مساوی بین خودشان تقسیم میکنند و دو قسمت دیگر را به دایی و خاله پدری و مادری میدهند و در تقسیم با یکدیگر صلح میکنند.
مسئلۀ ۳۴۰۵ : اگر وارث میت یک دایی و یک خاله یا یک عمو و یک عمه باشند، مال را به سه قسمت تقسیم میکنند یک قسمت را به دایی یا خاله میدهند و بقیه را عمو یا عمه ارث میبرد زیرا به‌طور کلّی یک‌سوم مال میت سهم دایی یا خاله و دو سوم سهم عمو یا عمه است.
مسئلۀ ۳۴۰۶ : اگر وارث میت یک دایی یا یک خاله و عمو و عمه هر دو باشند، چه عمو و عمه پدری و مادری باشند و چه تنها پدری، مال میت را به سه قسمت تقسیم میکنند یک قسمت آن مال دایی یا خاله است و دو قسمت دیگر آن میان عمو و عمه طوری تقسیم میشود که عمو دو برابر عمه ارث ببرد.
مسئلۀ ۳۴۰۷ : اگر وارث میت یک دایی یا یک خاله و یک عمو یا عمه مادری باشند و عمو و عمه پدری باشند یا پدری و مادری، مجموعه عموها و عمهها در برابر دایی و خاله قرار میگیرند، دایی و خاله سهم مادر و بقیۀ سهم پدر را میبرند، بنابراین مال را به سه قسمت تقسیم میکنند یک قسمت آنرا به دایی یا خاله میدهند و مابقی را که دو قسمت است دوباره به شش قسمت تقسیم میکنند و از آن یک قسمت را به عمو یا عمه مادری میدهند و بقیه را که پنج قسمت است بین عمو و عمه پدری و مادری یا پدری، طوری تقسیم میکنند که عمو دو برابر عمه سهم ببرد، بنابراین اگر مجموعه مال را به نُه قسمت تقسیم کنند، یک‌سوم که سه قسمت است به دایی یا خاله میرسد و یک قسمت آن به عمو یا عمه مادری و پنج قسمت دیگر به عمو و عمه مادری و پدری میرسد طوری که عمو دو برابر عمه ارث میبرد.
مسئلۀ ۳۴۰۸ : اگر وارث میت چند دایی و چند خاله که همۀ آنان پدری مادری یا پدری و یا مادری و عمو و عمه باشند، مال میت را به سه قسمت تقسیم میکنند، دو سهم آنرا مطابق آنچه در مسئلۀ پیش گفته شد، عمو و عمه بین خودشان تقسیم میکنند و یک سهم آنرا دایی و خالهها به‌طور مساوی بین خود تقسیم میکنند.
مسئلۀ ۳۴۰۹ : اگر وارث میت دایی یا خاله مادری و چند دایی و خاله پدری و مادری یا پدری و عمو و عمه باشند، مال را به سه قسمت تقسیم میکنند، دو سهم آنرا به عمو و عمه میدهند طوری که سهم عمو دو برابر سهم عمه باشد و یک سهم آن میان داییها و خالهها به این ترتیب تقسیم میشود، اگر میت یک دایی یا یک خاله مادری و چند دایی و خاله پدری و مادری یا پدری داشته باشد، پس از آنکه دو قسمت از سه قسمت را به عمو و عمه دادند، یک قسمت باقی مانده را به شش قسمت تقسیم میکنند، یک قسمت از آن شش قسمت را به دایی یا خاله مادری میدهند و مابقی را که پنج قسمت از آن شش قسمت است به دایی و خاله پدری و مادری یا پدری میدهند و احوط آنست که در تقسیم آن پنج قسمت با یکدیگر مصالحه کنند و اگر دایی مادری یا خاله مادری چند نفر باشند یا اینکه هم دایی مادری و هم خاله مادری داشته باشد، آن یک سهم از سه سهم را به سه قسمت تقسیم کرده یک قسمت را داییها و خالههای مادری به‌طور مساوی تقسیم میکنند و بقیه را که دو قسمت است به دایی و خاله پدری و مادری و یا پدری میدهند و علیالأحوط با همدیگر صلح کنند.
مسئلۀ ۳۴۱۰ : اگر میت عمو، عمه، دایی و خاله نداشته باشد، آن مقداری که به عمو و عمه میرسید به اولاد آنها میرسد و آن مقداری نیزکه به دایی و خاله میرسید، به اولادشان، به این ترتیب که ابتدا مال میت بین عمو، عمه، دایی و خاله تقسیم میشود و بعد سهم هر کدام بین اولادشان تقسیم میشود.
مسئلۀ ۳۴۱۱ : اگر میت، عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آنان را- هر چه پایین روند- نداشته باشد، عمو، عمه، دایی و خاله پدر و مادر میت ارث میبرند و اگر آنان موجود نباشند اولادشان و اگر آنها هم نباشند عمو، عمه، دایی و خاله پدربزرگ و مادربزرگ میت ارث میبرند و اگر اینها هم نباشند، اولادشان ارث میبرند.
مسئلۀ ۳۴۱۲ : اگر وارث میت عمو، عمه، دایی و خاله پدر و همین کسان مادرش باشند و همۀ اینها فقط پدری و مادری باشند یا فقط پدری و یا فقط مادری، در این صورت مال میت به سه قسمت تقسیم میشود، یک قسمت از آن سه سهم به عمو، عمه، دایی و خاله مادر میت میرسد، اگر آنان فقط دایی و خاله مادری باشند، به‌طور مساوی آنرا بین خودشان تقسیم میکنند و در غیر آن علیالأحوط در تقسیم آن سهم مصالحه کنند و آن دو سهم باقی مانده را دوباره به سه قسمت تقسیم میکنند یک قسمت آنرا دایی و خاله پدر میت بین خودشان تقسیم میکنند، اگر مادری باشند، به‌طور مساوی و اگر پدری و مادری یا تنها پدری باشند، مصالحه کنند و دو قسمت دیگر را به عمو و عمه پدر میت میدهند و عمو دو برابر عمه سهم میبرد، مگر اینکه عمو و عمه مادری باشند، در این صورت در تقسیم با همدیگر علیالأحوط مصالحه کنند، ولی اگر بعضی از آنان پدری و مادری و بعضی فقط پدری و بعضی فقط مادری باشند، در هر دسته با بودن پدری و مادری، پدری تنها ارث نمیبرد و مادری اگر یک نفر است یک‌ششم و اگر بیشتر است یک‌سوم ارث میبرد و باقی مانده، سهم پدری و مادری و اگر نبود، سهم پدری است.